27.10.09

"Δύσκολα διλήμματα"

Σήμερα, με αφορμή το γνωστό ζήτημα με την πρόσκληση του ηγέτη του Βρετανικού Εθνικού Κόμματος σε δημοσφιλή εκπομπή του BBC, παραχωρώ το blog στο κείμενο του φίλου Κώστα Μποτόπουλου, συνταγματολόγου και πρώην ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ.


"Πολιτική σημαίνει αποφάσεις και αποφάσεις σημαίνουν επίλυση διλημμάτων –ως προς τη μέθοδο, τις πρακτικές λύσεις, συχνά και αρχές. Πολλές είναι οι καταστάσεις που υπερβαίνουν τους όρους «σωστό» και «λάθος» και όπου, όποια και αν είναι η τελική απόφαση, θα υπάρχει δικαιολογημένος αντίλογος και πικρία. Μια καλή κυβέρνηση είναι αυτή που δεν αρνείται την ύπαρξη τέτοιων καταστάσεων, που τις αντιμετωπίζει με λογική και ευαισθησία και που ξέρει ότι, ακόμα και αν έκανε λάθος, έκανε το λάθος που ταιριάζει περισσότερο με τις αρχές της.

Να ένα πολύ πρόσφατο παράδειγμα από τη διεθνή εμπειρία. Στη Μεγάλη Βρετανία, το BBC κάλεσε στη γνωστή και με μεγάλη θεαματικότητα εκπομπή “Question Time” τον αρχηγό του ξενοφοβικού και νεοφασιστικού κόμματος BNP, Nick Griffin. Ο άνθρωπος αυτός, ευρωβουλευτής από τον περασμένο Ιούνιο, χρησιμοποίησε το βήμα που του παρασχέθηκε, παρότι τυπικά το θέμα της εκπομπής ήταν η απεργία των ταχυδρομικών υπαλλήλων, για να βγάλει προς τα έξω … ακριβώς τις ξενοφοβικές και νεοφασιστικές απόψεις του («να διώξουμε τους μετανάστες», «το Λονδίνο δεν είναι πια ευρωπαϊκή πόλη», «δουλειές μόνο στους Βρετανούς» και τα παρόμοια). Εκπρόσωποι της κυβέρνησης (όπως ο Υπουργός Ουαλίας Peter Hain) αλλά και προσωπικότητες της ευρύτερης «κεντρο-αριστεράς» (όπως ο πρώην Δήμαρχος του Λονδίνου Ken Livingstone) διαμαρτυρήθηκαν έντονα για τη δυνατότητα πρόσβασης του συγκεκριμένου προσώπου στο συγκεκριμένο κανάλι με βασικά επιχειρήματα την κατάφωρη αντίθεση των αρχών του κόμματος του Griffin με τις αρχές του BBC και το γεγονός ότι «δημοκρατικές υποχωρήσεις» απέναντι σε ακραία κόμματα σαν το BNP οδηγούν νομοτελειακά σε ενδυνάμωση αυτών των κομμάτων, άρα σε αντιδημοκρατικό αποτέλεσμα.

Στον αντίποδα, ο Διευθυντής του BBC υπεραμύνθηκε της απόφασης, εδραζόμενος ακριβώς στην «κεντρική αρχή της αμεροληψίας» που χαρακτηρίζει και ξεχωρίζει τον σταθμό, στο γεγονός ότι το BNP αποτελεί μια πολιτική πραγματικότητα με αρκετά μεγάλη απήχηση (τέτοια που να καθιστούσε λογική, υπό κανονικές συνθήκες, τη χορήγηση δημόσιου βήματος για έκφραση των απόψεών του) και άρα στο ότι ενδεχόμενη αφαίρεση ή παρακώλυση του (όποιου) λόγου του θα ισοδυναμούσε με μια, απαράδεκτη για δημοκρατικό πολίτευμα, λογοκρισία. Ελευθερία λόγου ή προφύλαξη από το λόγο του μίσους; Λογοκρισία ή αποφυγή της «δημοκρατικής μόλυνσης»; Να ακούγονται ακόμα και τα κηρύγματα μίσους προκειμένου να αποφασίζει ο λαός ή ο λαός να ακούει μόνο το «λόγο της δημοκρατίας»; (και πώς ορίζεται αυτός;)

Στην Ελλάδα δυστυχώς ο δημόσιος λόγος έχει τόσο ευτελισθεί που ελάχιστη σημασία έχουν τέτοια διλήμματα. Θυμάμαι όμως ότι κάτι παρόμοιο είχε αντιμετωπίσει πριν από είκοσι περίπου χρόνια η Γαλλία με το Λεπέν –και τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Σήμερα που ο Λεπέν (ή μάλλον πλέον η κόρη του) καλείται φυσιολογικά και τακτικά στα τηλεοπτικά και άλλα πάνελ, κανείς δε διανοείται να αναρωτηθεί αν σωστά του πρωτοδόθηκε η δυνατότητα να αρθρώσει τις απαίσιες απόψεις …που τον οδήγησαν στο δεύτερο γύρο της προεδρικής εκλογής του 2002. Η Δημοκρατία ποτέ δεν κερδίζει κρυπτόμενη. Το πρόσκαιρο «κέρδος» φασιστών τύπου Griffin αντισταθμίζεται από την πολύ σημαντικότερη αίσθηση της κοινωνίας ότι η δημοκρατία επιβάλλει τις αρχές της ακόμα και στους εχθρούς της (το δικαίωμα λόγου ισχύει για όλους) και εμπιστεύεται τις κοινωνίες να ξεγυμνώσουν ιδεολογικά και να απομονώσουν εκλογικά εκείνους που την επιβουλεύονται. Το δε παράδειγμα της Δημοκρατίας σε τέτοιας συμβολικής φόρτισης ζητήματα θεωρώ ότι δεν πρέπει να το δίνουν μόνο τα δικαστήρια (τα οποία, σύμφωνα με την αγγλοσαξονική παράδοση αλλά και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, κλίνουν ούτως ή άλλως υπέρ της ελευθερίας του λόγου), αλλά και οι ίδιες οι εκλεγμένες κυβερνήσεις. Το BBC ήταν αυτό που έκρινε και έπραξε ορθά – και βέβαια η δύναμη της βρετανικής δημοκρατίας φάνηκε από το ότι επικράτησε η άποψη του σταθμού και όχι της φοβισμένης κυβέρνησης."


www.botopoulos.gr




Συμφωνώ με την άποψη αυτή, θα παραθέσω όμως ένα σχόλιο που έκανα δύο post παρακάτω, όταν με ρώτησαν για τη συγκεκριμένη πρόσκληση:

"Με τα σούργελα (ειδικά όταν κηρήσσουν το μίσος) έχω ένα πρόβλημα: Αυτό είναι το παιχνίδι τους - γι αυτό και με ενοχλούν και οι δήθεν σατιρικές εκπομπές, που βασίζονται στη διακωμώδηση τους. Τελικά τους νομιμοποιούν. Δεν υποστηρίζω καμία απαγόρευση, αλλά θεωρώ οτι πρέπει να υπάρχει αυτοσυγκράτηση και να μην τους δίνεται βήμα ή τουλάχιστον όσο το δυνατόν λιγότερο.

Χαίρομαι βέβαια που το BBC δεν δέχεται υποδείξεις. Δεν ξέρω καλά τα του Εθνικού Μετώπου στη Βρετανία. Αλλά αν εμπίπτουν στον όρο "εγκληματική οργάνωση", όπως κάποιες αντίστοιχες αλλού κι εδώ, τότε νομίζω υπάρχει θέμα αν τους δίνει το λόγο. Άλλωστε, δεν πιστεύω στην "ισομερή" παρουσίαση όλων των απόψεων - δεν είναι ούτε δημοκρατικό πραγματικά και είναι πολλές φορές προσβλητικό ως "αντι-ανθρωπιστικό", που είναι υπέρτατη αξία. Προσεχώς θα ποστάρω επ' αυτού."

Προσθέτω και κάτι ακόμα: Η πρόσκληση του Griffin για μια φορά στο BBC, ίσως δεν είναι θέμα (δεν είναι "ισομερής" παρουσίαση απόψεων, με την έννοια της συχνότητας) - και αποτελεί το επιβεβλημένο "άλλοθι" της δημοκρατίας, δεδομένου οτι έχουν εκλέξει και ευρωβουλευτή. Οι διαρκείς τηλεοπτικές προσκλήσεις όμως στο "φαιό lifestyle" μπορεί να κάνουν μεγάλη ζημιά στο δημόσιο βίο μιας χώρας.

Υ.Γ. Ο Griffin αντιμετωπίζει "εσωτερικά" προβλήματα, καθώς του ζητούν να παραιτηθεί, μετά την εμφάνιση του στο BBC..



Οι φωτό είναι από τα www.thenorthernecho.co.uk, http://news.sky.com και http://embaixada-portugal-brasil.blogspot.com

To post συνοδεύεται από τη φωνή της Βραζιλιάνας Paula Morelenbaum.

buzz it!

9 σχόλια:

Vicky είπε...

Ήμουν κι εγώ μια από τους σχεδόν 8εκατ που παρακολούθησαν το Question Time το βράδυ της Πέμπτης (3 φορές περισσότεροι τηλεθεατές από το μέσο όρο). Δε πειράζει που τυπικά το θέμα της εκπομπής ήταν η απεργία μιας και το q.t. δε μένει σε ένα θέμα, οι ερωτήσεις διαμορφώνονται από το κοινό και υπάρχουν συνήθως αρκετές θεματικές ενότητες (η εν λόγω εκπομπή για παράδειγμα είχε και μια ερώτηση σχετικά με ένα πικρόχολο άρθρο στη Daily mail αναφορικά με το θάνατο ενός μέλους των Boyzone ή όπως αλλιώς αυτοί λέγονται..). Δε καταλαβαίνω όλο το big fuzz. Μια δημοκρατία γιατί φοβάται τόσο; Ναι, οι απόψεις του πιθανόν να επηρεάσουν κάποιους αλλά από τη στιγμή που η Δικαιοσύνη θεωρεί ότι το κόμμα κινείται στα όρια του επιτρεπτού, τότε ο καθένας έχει το δικαίωμα προσδιορισμού και οι υπόλοιποι έστω κι αν δε το εκτιμούμε, οφείλουμε να το σεβόμαστε (αναφέρομαι στη μειονότητα των ψηφοφόρων). Όλα όσα ακούω μου δίνουν την εντύπωση πως οι βρετανοί είναι ένας χαζός λαός που πρέπει να προστατέψουμε γιατί από μόνοι τους δε ξέρουν να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό. Ναι, να ενωθούμε όλοι ενάντια στο νεοφασιστικό BNP, όχι αποκλείοντας το εντελώς από το δημόσιο διάλογο (στη τελική, σεβόμαστε τη μειονότητα που το ψήφισε στις ευρωεκλογές και τα τοπικά councils), αλλά με ισχυρά επιχειρήματα. Ο λόγος με το λόγο αντιμετωπίζεται. Επίσης, όλη αυτή η κουβέντα ήταν ένα streisand effect-εάν δεν άκουγα τόσα, με τόσα που είχα να γράψω εκείνο το βράδυ πιθανόν να μην έβλεπα tv! Τέλος, νομίζω έκανε καλό σε όλους μας, τους εναντίον, η παρουσία του. Όταν ακούς κάποιον να σου λέει 'δε μπορώ να πω γιατί έλεγα όσα έλεγα και γιατί δε τα πιστεύω τώρα(Ολοκαύτωμα - ευρ. ένταλμα σύλληψης σε Γαλλία σε όποιον το αρνείται), ή να σου λέει πως ο πάλαι ποτέ αρχηγός της ku klux Klan είναι 'non-violent' κι άλλα γελοία (π.χ. Churchill), τότε τι άλλο να κάνεις παρά να υποτιμήσεις τη δυναμική του; Εάν πάλι δεν έχεις πρόβλημα με αυτά που προανέφερα, τότε δε χρειάζεσαι το Q.T. για να γίνεις ένας από αυτούς, τότε είσαι ήδη φασίστας!
Τι να πω, μπορεί να έχει και η Δημοκρατία τα κακά της που του επιτρέπει το βήμα αλλά όπως είπε και ο Churchill 'Democracy is the worst form of government except for all the others that have been tried from time to time'.

Prokopis Doukas είπε...

@Vicky: Δεν διαφωνούμε... :-)

Αν και διατηρώ τις επιφυλάξεις που εκφράζω στο υστερόγραφο. Ας μην ξεχνάμε οτι ο Χίτλερ εξελέγη πρώτα - και μετά επέβαλε δικτατορία...

Vicky είπε...

Με τη διαφορά όμως πως ο Χίτλερ ήταν προϊόν της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, μιας εξαιρετικά εύθραυστης δημοκρατίας. Συνοπτικά, η Γερμανία βγήκε από το πόλεμο με Συνθήκες που της στερούσαν και ταυτόχρονα απαιτούσαν αρκετά από αυτή. Επιπλέον, είχε ένα αδύναμο Σύνταγμα που λειτούργησε εις βάρος της (π.χ. Άρθρο 48). Ας μη ξεχνάμε λοιπόν πως η Βρετανία του 2009, είναι μια σταθερή Δημοκρατία, χωρίς τις αδυναμίες της Βαϊμάρης.

Prokopis Doukas είπε...

@Vicky: Η οικονομική κρίση θα μπορούσε να είναι επικίνδυνος παράγοντας, αλλά ευτυχώς φαίνεται οτι μας εγκαταλείπει...

the elf at bay είπε...

Όντως ο δημόσιος λόγος στην Ελλάδα έχει ευτελισθεί. Αυτό που με λειπεί είναι ότι κανένας πνευματικός ταγός δεν μιλάει, δεν κινητοποιείται, δεν αρθρώνει λόγο. Το κάθε φασιστοειδές βγαίνει στα παράθυρα και αρθρώνει λόγο που μόνο δημοκρατικός δεν είναι. Η άκρα συντήρηση στη σκέψη γίνεται οδηγός για να καλυφθούν απίστευτες ενοχές στο υποσυνείδητο του Κωλοέλληνα. Έχουμε να διανύσουμε πολύ χρόνο ακόμα. Ποιος είπε ότι ο Μεσαίωνας έχει τελειώσει;

ippoliti_ippoliti είπε...

Εξαιρετική βρίσκω την ανάρτησή σας, δεν γνώριζα το θέμα που δημιουργήθηκε, δε νομίζω πως θα έβρισκα του κου Μποτόπουλου τη θέση, εάν δεν την "μεταφέρατε".
Πολλές φορές με έχει απασχολήσει το θέμα προβολής των κομμάτων που πραγματικά δηλώνουν ή υποκρύπτουν θέσεις μίσους/θέσεις απάνθρωπες. Το συναίσθημά μου μου λέει πως δεν πρέπει να δίνεται βήμα σε παρόμοιους εκφραστές, η δημοκρατικότητά μου ομοίως -μάλλον δεν είμαι τόσο βαθιά δημοκράτισσα όσο νόμιζα-. Με φοβίζει το γεγονός ότι ο "συνθηματικός λόγος τους"βρίσκει έδαφος σε όχι αμελητέο τμήμα του πληθυσμού.
Ομως τελικά ποιός έχει το δίκαιο; ποιός θα κρίνει το τι ακούγεται και το τι όχι; με εξέπληξε θετικότατα και η θέση του BBC kai του κου Μποτόπουλου.
Καλό σας βράδυ

Prokopis Doukas είπε...

@the elf at bay: Είναι κάτι που συμβαίνει χρόνια - και συμπίπτει με την κατρακύλα της τηλεόρασης...

@ippoliti_ippoliti: Κατανοώ απολύτως τις επιφυλάξεις σας. Το επιχείρημα είναι οτι η δημοκρατία δεν εφαρμόζει ποτέ τις συνταγές των εχθρών της: Δεν βασανίζει, δεν εκτελεί, δεν απαγορεύει την άλλη άποψη. Αυτή είναι και η ανωτερότητα της.

Επαναλαμβάνω όμως και τη δική μου επιφύλαξη: Θέλει προσοχή, γιατί η κατρακύλα του "φαιού lifestyle" είναι επικίνδυνη...

Αθήναιος είπε...

@ippoliti-ippoliti

Τι εννοείτε; Εσείς ως πολίτης δεν παρασύρεστε ποτέ από συναισθηματισμό; Ερωτώ γιατί εγώ συχνά πιάνω τον εαυτό μου να ενδίδει στον συναισθηματισμό της αριστερής συνθηματολογίας που έχει αντικαταστήσει απόλυτα την επιχειρηματολογίας διαστρέφοντας ολοκληρωτικά το δημόσιο διάλογο.

Εξαιρετικός ο κ.Μποτόπουλος. Τον γνώριζα από την αρθρογραφία του,βέβαια και χαίρει και εκτίμησης στους δικούς μας κύκλους, των φιλελευθέρων. Μάλιστα, βρίσκω εξαιρετικές τις βιβλιοκριτικές του για βιβλία της λογοτεχνίας. Σπάνια βρίσκεις νομικό-τεχνοκράτη με ευαισθησία. Το κοινοβούλιο έχασε μεν ένα φιλελεύθερο πνεύμα αλλά ελπίζω να συνεχίσει να παρεμβαίνει στην κοινωνία κι έξω από το πλαίσιο της αρθρογραφίας.

Sue G. είπε...

Έχω διαβάσει τις κριτικές βιβλίων από τον κ.Μποτόπουλο στο περιοδικό "Διαβάζω" και μου έχει κάνει εντύπωση το πόσο καλά γνωρίζει τα περί λογοτεχνίας καθώς επίσης και ο απλός τρόπος που παρουσιάζει τις προτιμήσεις του. Όντως εξαιρετικός.

ShareThis