Η διαρκής παρουσία του έρωτα

Στην παρουσίαση της “Απουσίας του Έρωτα”, τόλμησα να αναφερθώ στη συζήτηση με έναν υπεραντλατικό φίλο, που ασχολείται με τις ανατολικές φιλοσοφίες.


“΄Ενα από τα λάθη που κάνει ο πολιτισμός μας, ο δυτικός πολιτισμός, είναι οτι εξιδανικεύει και μυθοποιεί τον έρωτα, σε συνδυασμό με την ούτως ή άλλως έντονη τάση του ανθρώπινου είδους προς τη μυθοποίηση, το “αυτοπαραμύθιασμα”. Έτσι, δεν έχουμε μελετήσει επαρκώς και δεν κάνουμε διάκριση, όπως οι ανατολίτες, στους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους σχετιζόμαστε ερωτικά ή αλλιώς “ως ζευγάρια”.

Άλλο λοιπόν η συνεννόηση και η συντροφικότητα, η δυνατότητα δηλαδή του ζευγαριού να αλληλοκατανοείται, να συμπορεύεται και τελικά να είναι “συνέταιρος” και “φίλος”. Άλλο το “romance” και το φλερτ, το να είσαι δηλαδή ερωτευμένος και να χτυπάει η καρδιά σου μόλις βλέπεις τον άλλο να στρίβει από τη γωνία - “to be in love”, όπως λένε οι Αγγλοσάξωνες, κάτι που σπάνια κρατάει πολύ καιρό. Και άλλο (και τελείως διαφορετικό) το να έχεις καλή και βαθιά σεξουαλική επαφή, να μπορείς να κάνεις την υπέρβαση του “να γίνεσαι ένα με τον άλλον”, να βιώνεις την πιο μεταφυσική εκδήλωση που διαθέτει ο μέσος άνθρωπος, μαζί με την τέχνη βεβαίως. Άμα πετύχεις δύο στα τρία, είσαι πολύ τυχερός.”

Εδώ πολλές από τις παριστάμενες κυρίες είχαν αντιρρήσεις. Και αν και η γυναικεία ψυχολογία είναι για μένα γενικώς θαυμαστή, καθώς θεωρώ τη γυναίκα (στατιστικά και σχηματικά μιλώντας) πιο ανεπτυγμένη από πλευράς ψυχικής ολοκλήρωσης και συναισθηματικής νοημοσύνης, ομολογώ οτι πάντα δυσκολευόμουν να ταυτιστώ με αυτή τη συγκεκριμένη “ένσταση”: Πώς μπορούμε (ή τολμάμε) να διαχωρίζουμε το “ερωτευμένος” από την καλή σεξουαλική επαφή, είναι η μόνιμη απορία (κάτι που οι άντρες κάνουν με περισσότερη ευκολία). Και η απάντηση μάλλον έρχεται, αν σκεφτεί κανείς πόσες φορές στη ζωή του έκανε καλό σεξ χωρίς να είναι ερωτευμένος ή και πόσες - παρότι ερωτευμένος - δεν είχε και το καλύτερο σεξουαλικό ταίριασμα...

Η αλήθεια είναι η η σύγχρονη ζωή δεν είναι εύκολη στο ερωτικό πεδίο. Ένα ολόκληρο “μοντέλο σχετισμού”, που βασιζόταν πάνω στις συμβάσεις και τις παραδοχές της απροσχημάτιστα φαλοκρατικής κοινωνίας, έχει καταρρεύσει - καινούργιο ακόμα δεν έχουμε βρει, και θα το ψάχνουμε μάλλον για πολύ καιρό. Μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες (και στον μη αναπτυγμένο κόσμο ακόμα), ο γάμος υπαγορευόταν αποκλειστικά από κοινωνικές και οικονομικές επιθυμίες και επιταγές, η σεξουαλική ζωή πριν από αυτόν ήταν ανύπαρκτη για τους περισσότερους, η γυναίκα αντάλασσε την προστασία της με αιώνια πίστη και υποταγή.

Με τη σεξουαλική απελευθέρωση, από τη δεκαετία του ’60 και μετά, η γυναίκα χειραφετήθηκε, οι σεξουαλικές σχέσεις απενοχοποιήθηκαν - και τα πράγματα έγιναν (ραγδαία) πιο περίπλοκα, ειδικά για τη γυναίκα, που καλείται να υπηρετήσει πολλαπλούς ρόλους. Η κοινωνία παρέμεινε φαλλοκρατική, η γυναίκα καλείται να είναι αυτόνομη στη ζωή (όπως πρέπει), αλλά και να παραμένει αντικείμενο του πόθου - μόνο η διαφορά ανάμεσα στην κοκεταρία ενός άντρα και μιας γυναίκας στο σεξουαλικό παιχνίδι δείχνει πόσο ακόμα τα πράγματα είναι (και ίσως θα παραμείνουν) “άνισα”. Σήμερα πάντως, ολοένα και περισσότερο διαπιστώνουμε πόσο ταυτόχρονα η ανθρώπινη φύση έχει ανάγκη και από ελευθερία και από την ασφάλεια της δέσμευσης - και από την τόνωση του καινούργιου φλερτ και από την τρυφεράδα της “αγκαλίτσας”.

Αν λοιπόν το “παραμύθι με τον πρίγκηπα (ή την πριγκήπισσα)” είχε κάποτε ένα συγκεκριμένο σενάριο ζωής, σήμερα που οι σχέσεις είναι (ευτυχώς) πιο ελεύθερες, η αίσθηση του ανικανοποίητου μπορεί να διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Κι όπως καταγράφει η “Απουσία του Έρωτα”, η μοναξιά, η αδυναμία επικοινωνίας, οι μεγάλες προσδοκίες, η εσαεί αναμονή του ιδανικού συντρόφου έρχονται να “τυραννήσουν” τους περισσότερους - ή τέλος πάντων αυτούς που δεν έχουν την τύχη να βρουν ένα ταίριασμα πολύ αρμονικό και να ευτηχήσουν μαζί του, στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους.

Πολλές φορές, ο σύγχρονος άνθρωπος (με μια τάση αυτό να είναι πιο συχνό στις γυναίκες), δεν μπορεί ακόμα να δει την ερωτική επαφή ως αυτοσκοπό, να την απολαύσει στο μέτρο του δυνατού (ταιριάσματος) κάθε σχέσης και να μην προσδοκά “τον καβαλάρη με το άσπρο άλογο”, ώστε να απολαύσει το ερωτικό πάθος (άλλωστε, να μην ξεχνάμε και την αρχική έννοια της λέξης, που σημαίνει “πάθημα”). Και κυρίως, είναι δύσκολο και απογοητευτικό, να φοράμε κάθε τόσο (λες και μπορούμε να ερωτευτούμε δεκάδες φορές στη ζωή μας), το “κοστουμάκι” των δικών μας προσδοκιών και προδιαγραφών στον άλλο, παραμυθιάζοντας στην ουσία τον εαυτό μας και απαιτώντας αυτό που εμείς “προδιαγράψαμε”, αντί να εκτιμάμε κάθε μοναδική σχέση ξεχωριστά.

Αν λοιπόν, με τη βοήθεια της λογοτεχνίας και της τέχνης γενικότερα, νοερά καταφεύγουμε μονίμως στο εξιδανικευμένο, η “απουσία του έρωτα” από τη σύγχρονη ζωή καλεί σε μια διαφορετική ίσως και πιο ισορροπημένη αντιμετώπιση - αυτή της αποστασιοποίησης (που ίσως δεν αρέσει σε πολλούς ως έννοια). Ή καλύτερα, αυτή της “διαρκούς παρουσίας του έρωτα” στη ζωή μας.

Γιατί ο έρωτας δεν είναι μόνο μια δυαδική υπόθεση, είναι υπό μια έννοια μια κατάσταση προσωπική, μια κατάσταση υψηλής ενέργειας και αγάπης για τη ζωή. Αν φυσικά έχει και “αντικείμενο του πόθου”, ακόμα καλύτερα. Ακόμα όμως και το πιο ανεπαίσθητο φλερτ ή το μικρότερο κοπλιμέντο, που δεν έχει σκοπό, παρά μόνο να τονώσει την αυτοπεποίθηση κάποιου που μας αρέσει ή να αποτελέσει μια προσφορά καλού συναισθήματος προς τον άλλον, είναι σημαντικό. Κι ακόμα πιο σημαντικό είναι να μπορούμε να εκτιμήσουμε και να προάγουμε τον ερωτισμό μας, να βιώσουμε κάθε προσφερόμενη σχέση ως αυτόνομη και ταυτόχρονα έντιμη πρόταση επιλογής πλευρών ταιριάσματος, χωρίς να ζούμε με τη μαξιμαλιστική προσδοκία ενός ρομαντικού και ισόβιου “coup de foudre” - που ίσως δεν έρθει ποτέ, ακόμα περισσότερο αν δεν είμαστε εμείς στην υψηλή ετοιμότητα να το βιώσουμε.

Κι αυτή η “υψηλή ετοιμότητα” υπάρχει μόνο αν είμαστε ερωτευμένοι με τη ζωή. Επιζητώντας πάντα την αυτοβελτίωση και αντιμετωπίζοντας τους ανθρώπους με τρυφερότητα και διάθεση προσφοράς, που άλλωστε είναι η λέξη-κλειδί για την ερωτική επαφή. Τότε η ζωή μπορεί να μας κάνει τη χάρη, να μας το ανταποδώσει...









Η φωτό είναι από το www.board. ogame.org και το εξώφυλλο από το www.amazon.com

Το post συνοδεύεται από την εξαιρετική διασκευή ενός από τα πιο ερωτικά τραγούδια των Cure, του Lovesong, από τη Βρετανίδα Adele. Προσέξτε την παραγωγή, με τα keyoboards σε ήχο οργάνου, την unplugged κιθάρα, τα βιολιά και τα drums να παίζονται στο rim, που φτιάχνουν την "τέλεια" ακουστική ποπ...