15.3.13

Τηλεόραση με πολιτικό ήθος...

Στην ιστορία της τηλεόρασης, πολλές σειρές έχουν “συγκλονίσει” το παγκόσμιο κοινό, άλλες γιατί έκοψαν την ανάσα με μια ευρηματική ιδέα, μια αστυνομική πλοκή που έκοβε την ανάσα ή ένα εξαιρετικό cast - κι άλλες γιατί απλούστατα “χτύπησαν φλέβα” στα χαμηλά ένστικτα που διεγείρει το τηλεπτικό κουτσομπολιό και η αισθητική της σαπουνόπερας, με τα κοντινά πλάνα και τους μακροσκελείς, επαναλαμβανόμενους διαλόγους, άνευ νοήματος πέραν του “γεμίσματος” του τηλεοπτικού χρόνου.

Δεν θέλει και πολλή (τηλεοπτική) φιλοσοφία, για να διαπιστώσει κανείς οτι όσο μεγαλύτερο προϋπολογισμό έχει στη διάθεση της μια τηλεοπική παραγωγή, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχει να αγγίξει ένα υψηλό επίπεδο ποιότητας. Το ευρηματικό σενάριο, η σκηνοθεσία και οι ερμηνείες, οι τεχνικές προδιαγραφές είναι μερικά ακόμα εχέγγυα. Μπορεί όμως όλα αυτά να μην αρκούν, για να συγκινηθεί ο μη εθισμένος στην τηλεοπτική παρακολούθηση απαιτητικός (κινηματογραφικός) θεατής. Και σπανίως αρκούν για να αντιμετωπιστεί η “λάμψη” της χυδαίας πλευράς του τηλεοπτικού φεγγαριού.

Στη συνυφασμένη λοιπόν με την εμπορικότητα τηλεοπτική επιτυχία, δύο σειρές, το βρετανικό Downton Abbey και το δανέζικο Borgen, ήρθαν να αντιτάξουν τη δική τους ποιοτική πρόταση, με τεράστια απήχηση στο τηλεοπτικό κοινό, ακόμα και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ενθαρρυντικό μήνυμα για τα τηλεοπτικά παγκόσμια πράγματα και το μέλλον του μέσου, στην αυγή της δεκαετίας του ’10 - και ιδιαιτέρως απογοητευτικό για τα καθ’ ημάς, καθώς ο άνθρωπος που τα έφερε με συνοπτικές (και ιδιαιτέρως συμφέρουσες οικονομικά) στην Ελλάδα της κρίσης, εκπαραθυρώθηκε “εν μια νυκτί” από την ΕΡΤ, αντί να τιμάται για την αναβάθμιση των τηλεοπτικών συνηθειών μας, που πέτυχε.

Δημιουργίες δύο διαφορετικών, αλλά συγγενών τηλεοπτικών σχολών, που (εξακολουθούν να) ακμάζουν, οι δύο σειρές (μαζί με διάφορες ανταγωνιστικές και μη, που προηγήθηκαν ή έπονται), κατάφεραν να επανεργοποιήσουν τηλεθεατές, που είχαν να “κολλήσουν” σε τηλεοπτική σειρά, από την εποχή του αξέχαστου “Ι Claudius”, με τον Derek Jacobi. Κι αν η βρετανική σειρά είχε εύλογα καλύτερες πιθανότητες εξ αρχής, το δανέζικο πολιτικό θρίλερ, που ασχολείται με τις ίντριγκες, αλλά και το ουσιαστικό περιεχόμενο της πολιτικής τη σημερινή εποχή, φαινόταν να μην έχει καμία τύχη στη μάχη της τηλεθέασης.

Πέρα λοιπόν από την αριστουργηματική ερμηνεία της Maggie Smith ή της Shirley McLain, το καλοπροσεγμένο production design, τους μεστούς διαλόγους ή τη ρεαλιστική απεικόνιση των κοινωνικών συνθηκών του μεσοπολέμου ή του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτικοκοινωνικού σκηνικού, οι τηλεοπτικές αυτές σειρές πετυχαίνουν, γιατί μεταχειρίζονται την πρώτη τους ύλη, τις ανθρώπινες σχέσεις, με σεβασμό - και χωρίς υπερβολική δραματοποίηση και κιτρινισμό. Η αλληλεπίδραση των δύο κόσμων, των αριστοκρατών και των υπηρετών τους, στο Downton Abbey, αλλά και αυτή της πολιτικής με τις ερωτικές και οικογενειακές σχέσεις των πολιτικών και των δημοσιογράφων στο Borgen είναι το συναρπαστικό στοιχείο, που τις κάνει να διαφέρουν. Δεν είναι τυχαίο που ο δημιουργός της πρώτης καλείται τώρα να κατακτήσει το τηλεοπτικό τοπίο στις Ηνωμένες Πολιτείες, με μια αμιγώς αμερικανική σειρά, ενώ η νέα δανέζικη παραγωγή ανθεί - και με κινηματογραφικές επιδόσεις.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα, στην ανώτερη βαθμίδα της (υποδόρειας ή μη) επιρροής, που καθορίζει το παιχνίδι - και το κερδίζει: Στην πιο ταξική κοινωνία που υπάρχει, τη βρετανική, την ώρα που η αριστοκρατία χάνει σταδιακά τα ηνία από την άνοδο της αστικής τάξης, το Downton Abbey προτάσσει το ήθος. Και παρά τις δηλητηριώδεις ατάκες της γιαγιάς Maggie Smith και τον διάχυτο συντηρητισμό μιας τάξης που χάνει τα προνόμια της, οι πρωταγωνιστές αρνούνται να εγκαταλείψουν μερικές βασικές ηθικές αξίες, όπως είναι η εντιμότητα και η ανθρωπιά. Σπάνια (και εξιδανικευμένα φυσικά), αριστοκράτης εργοδότης φέρεται με τόση έγνοια και τόσο μεγαλόθυμα απέναντι στους υπηρέτες του, προτάσσοντας τις αξίες του ανθρωπισμού.

Αντίστοιχα, στη ζούγκλα της σύγχρονης παγκόσμιας πολιτικής σκηνής, το Borgen αντιτάσσει στις πολιτικές ίντριγκες την καθαρότητα των ιδεών και την πολιτική εντιμότητα, τόσο της μετριοπαθούς κεντροαριστερής πρωθυπουργού (και κάποιων από τους συνεργάτες της), όσο και την επάρκεια και ακεραιότητα του τρόπου δουλειάς ορισμένων εκ των δημοσιογράφων πρωταγωνιστών. Δείχνοντας, όχι μόνο πώς πρέπει να λειτουργεί μια εξελιγμένη κοινωνία, αλλά και τις προτεραιότητες που πρέπει να έχει η σύγχρονη πολιτική σκέψη και πρακτική - τόσο μακριά δυστυχώς από το δικό μας, εγχώριο τοπίο.

Οι αξίες λοιπόν που προτάσσουν και οι δύο σειρές δείχνουν, με έναν τρόπο, πόσο αναγκαίο είναι να βρίσκονται αυτές συνεχώς στο πολιτικό και κοινωνικό προσκήνιο, μετριάζοντας ίσως την απογοήτευση που γεννά η εποχή μας και εξηγώντας τη μεγάλη τους επιτυχία.

Σε αυτή τη θριαμβευτική πορεία, μόνο το στοιχείο της διαμόρφωσης του σεναρίου από τις επαγγελματικές συμφωνίες των πρωταγωνιστών, όπως έγινε στο κλείσιμο του τρίτου κύκλου του Downton Abbey με τον “υποχρεωτικό” θάνατο του κληρονόμου Μάθιου, είναι αυτό που υστερεί. Η τηλεοπτική “τέχνη” έχει τους περιορισμούς της...













Οι φωτό είναι από τα www.salon.com και www.telegraph.uk.com, ενώ το εξώφυλλο είναι από το www.amazon.com

Το post συνοδεύεται από την αριστουργηματική ακουστική εκτέλεση του "Come To My Door", από τον Αμερικανό Jose James.

buzz it!

7 σχόλια:

periagat είπε...

Ακριβώς όπως τα λες Προκόπη!
Και όπως πάντα απορώ γιατί υπάρχει και η "άλλη" τηλεόραση....

Prokopis Doukas είπε...

@periagat: Υπάρχει, όπως υπάρχουν και οι πολιτικοί που μας απογοητεύουν. Γιατί υπάρχει ένα κομμάτι της κοινωνίας που με αυτά(ούς) ταυτίζεται..

Stefanos Max είπε...

Θεωρειτε οτι η τηλεοραση ειναι τεχνη;

Stefanos Max είπε...

Αν θελετε παρτε μερος στο νεο μπλογκοπαιχνιδο :

http://stefanosmedia.blogspot.gr/2013/03/blog-post_17.html

Prokopis Doukas είπε...

@Stefanos Max: Αν προσέξατε, βάζω εισαγωγικά στη λέξη....

Ανώνυμος είπε...

κ. Προκόπη Δούκα – Σιδερένιος.
Είμαι χαρούμενη που σας ακούω πάλι τα πρωϊνά. Προέρχομαι από τον χώρο της αριστεράς (γενιά Λαμπράκηδων). Πρέπει, οι εργαζόμενοι να αγωνίζονται και να διεκδικούν αυτό που τους αναλογεί στην εργασία τους όπως και στη ζωή. ΄Ελεος με τις απεργίες, ανήκω στους θεατές που βλέπουν ΕΤ1,ΝΕΤ,ΕΤ3 και το κανάλι της Βουλής. Συμφωνώ με το σχόλιο σας για τις εξαίρετες τηλεοπτικές σειρές DOWNTON,BORGEN και τις άλλες σειρές. Συγχαρητήρια στον υπεύθυνο που τις έφερε. Νιώσαμε ότι μας υπολογίζουν, μας σέβονται, δεν μας υποτιμούν και δεν ισχύει το κλασσικό αυτά θέλει το κοινό .Η αναβάθμιση αυτή μας προσέφερε τηλεοπτικό πολιτισμό. Μας θύμισε την τέχνη του σινεμά-αξεπέραστες θεατρικές ερμηνείες των ηθοποιών και , που όλα μαζί εδωσαν σε εμάς πνευματική και ψυχική γαλήνη.
Γιατί ξέρετε, υπάρχουμε εμείς που ζήσαμε και αγαπήσαμε τα βιβλία, την μουσική των PARTYS, το αμερικάνικο-ευρωπαϊκό σινεμά (αξεπέραστο) και τέλος το λατρεμενο θέατρο με αξιόλογους ηθοποιούς της χώρας μας.
Γιατί σας γράφω, αυτό το μελαγχολικό απόγευμα του Απρίλη;
Κ. Δούκα αισθάνομαι ότι, ενώ εισθε αρκετά νέος, μεσολαβείτε για μένα με εκείνη την εποχή που είχε και τα άσχημά της, όπως φτώχεια κινηγητό για ιδεολογικές θέσεις κ.ά. Ευχαριστώ που με διαβάζετε σας ευχομαι υγεία, προσωπική-οικογενειακή και εργασιακή γαλήνη και να σας ακούω-βλέπω τηλεόραση με τις ειδήσεις και θεματική βραδυά με τον εξαίρετο δημοσιογράφο Ν.Μεγγρέλη και στο «ΚΟΣΜΟΣ’93,6».
Σημείωση: Με στενοχωρεί που τα Σαββατοκύριακα δεν ακούω την κ. Κουτσομπίρη.

Σας Ευχαριστώ – Σβηνέλη Δήμητρα.

Prokopis Doukas είπε...

Κυρία Σβηνέλη, σας ευχαριστώ για το σχόλιο σας και τις ευχές σας.

Η απεργία που γίνεται τώρα στην Ερτ, τα σ/κ, είναι κατά τη γνώμη μου απόλυτα δικαιολογημένη, καθώς η εταιρεία αρνείται να καταβάλει δεδουλευμένα. Αλλά δυστυχώς, ε΄χουμε κάνει κατάχρηση στο δικαίωμα της απεργίας σε αυτή τη χώρα - κι έτσι η διαμαρτυρία των τηλεθεατών είναι επίσης απολύτως δικαιολογημένη.

Είμαι γιός αριστερού, γι αυτό ίσως σας φαίνεται οτι "διαμεσολαβώ" με την εποχή που περιγράφετε. Και δεν είμαι και τόσο νέος.. :-)

ShareThis