4.3.13

H οργισμένη κοινωνία και τα στερεότυπα...

Όπως γράφτηκε από τις λίγες ψύχραιμες φωνές που υπάρχουν στο δημόσιο διάλογο, το τραγικό δυστύχημα με τους φοιτητές στη Λάρισα είναι ένα σύνθετο γεγονός που πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά, αλλά επ’ ουδενί δεν προσφέρεται για άναρθρες κραυγές φανατισμού και απλοϊκούς οπαδισμούς, όπως κάθε θάνατος άλλωστε. Είναι, όπως και ο κυνισμός, προσβολή στη μνήμη των παιδιών και καπηλεία. Σε όσους προσπάθησαν να υποβαθμίσουν κουτοπόνηρα μια τραγική απώλεια, για ίδια πολιτικά οφέλη, αξίζει η χλεύη. Αλλά το ίδιο ισχύει και για όσους προσπαθούν να επωφεληθούν από το ανάποδο.


Δεν υπάρχει αμφιβολία οτι η κρίση, η παρατεταμένη ύφεση και η εξαπλωμένη ανεργία έχουν “σφίξει τον κλοιό” για τους περισσότερους - και για (δεκάδες, εκατοντάδες;) χιλιάδες έχουν φέρει τα πράγματα σε ασφυκτικό σημείο, στην εξαθλίωση. Είναι επίσης σαφές οτι η ελληνική κοινωνία, λόγω χιλιάδων μεγαλύτερων ή μικρότερων πολιτικών πράξεων και παραλείψεων, υφίσταται μια βίαιη υποβάθμιση του τρόπου ζωής της, μετά από αρκετές δεκαετίες αυξανόμενης ευμάρειας, σε βαθμό υπερβολής, νεοπλουτισμού και φούσκας, που έσκασαν απότομα.

Σε αυτή την ξαφνική “πτώση” του ασανσέρ, θα δούμε αρκετά φυσικά ατυχήματα που προκαλεί η μετάβαση από το καλοριφέρ και το air-condition στη σόμπα και το τζάκι, καθώς η γνώση της προφύλαξης παραμένει μόνο στους παλαιότερους και τους κατοίκους της υπαίθρου. Πριν από λίγο καιρό είχε σημειωθεί άλλο ένα τραγικό δυστύχημα με παιδιά, σε κατοικία στην περιφέρεια, από υπερθέρμανση σε καμινάδα σόμπας. Και δυστυχώς, η οικονομική δυσπραγία θα φέρει στην επιφάνεια και όλες τις κατασκευαστικές “αστοχίες” (και κακοτεχνίες), λόγω απατεωνίας κατασκευαστών, έλλειψης προδιαγραφών και ελέγχων, αλλά και αμεριμνησίας την εποχή που το τζάκι ήταν ένα “διακοσμητικό πολυτελείας” - και βεβαίως η μόνωση “άχρηστη φροντίδα” κατά την κατασκευή.

Από τη μιά λοιπόν πρέπει να επικρίνουμε την απότομη αύξηση του φόρου του πετρελαίου θέρμανσης (αλλά όχι την εξίσωση του, για λόγους λαθρεμπορίου, με το πετρέλαιο κίνησης, που θα μπορούσε να συμβεί σε μια χαμηλότερη μέση τιμή και για τα δύο προϊόντα), καθώς η (επαρκώς ζεστή) στέγη και η τροφή είναι τα βασικότερα υλικά αγαθά, που πρέπει να προφυλαχθούν. Πέρα από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, που έχουν άμεση αντανάκλαση στην υγεία των κατοίκων, ειδικά στο λεκανοπέδιο, είναι αδιανόητο σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα (με τις πολύ μέτριες εξάρσεις του ψύχους, λόγω γεωγραφικής θέσης) να μην υπάρχει επαρκής θέρμανση - και δεύτερο χειμώνα σαν κι αυτόν δεν πρέπει να ζήσουμε ξανά.

Από την άλλη όμως θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας και τα χαρακτηριστικά της απότομης αυτής προσαρμογής, την οποία καλείται να κάνει μια κοινωνία που αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες (και στην οποία ουδείς έχει υποσχεθεί αυξανόμενη ευμάρεια, ειδικά όταν επί δεκαετίες την χαρακτήριζαν η αμεριμνησία, η ατομικότητα και η πλήρης αδιαφορία για τη βελτίωση του δημόσιου και του κοινού). Αναρωτήθηκε ποτέ αυτή η κοινωνία πώς διαχειρίστηκε τα αγαθά της, την εποχή των παχιών αγελάδων; Πώς διαχειρίστηκε το πολιτικό της “κεφάλαιο” και πώς έφτασε να υπερχρεωθεί; Αναρωτήθηκε ποτέ για το πώς ζούσαν ή πέθαιναν χιλιάδες άλλοι άνθρωποι εντός ή εκτός της χώρας - ή μήπως δεν μετράει το οτι ήταν αλλοεθνείς; Ίδρωσε ποτέ κανενός το αυτί για τις απώλειες από εργατικά ατυχήματα, λόγω της διαχρονικής περιφρόνησης των μέτρων ασφαλείας; Επαναστάτησε ποτέ αυτή η κοινωνία για τα χιλιάδες θύματα κάθε χρόνο στην άσφαλτο, λόγω δεκαετιών σαθρού κράτους που δεν μπορεί να βελτιώσει την οδική ασφάλεια;

Αν εξαιρέσουμε αυτούς που πραγματικά αγωνίζονται να επιβιώσουν από την εξαθλίωση, τι σημαίνει η χαρακτηριστική αδιαφορία όσων καίνε σχεδόν τα (ακατάλληλα) πάντα, απροσχημάτιστα δηλώνοντας στις τηλεοπτικές κάμερες οτι η δημιουργία της αιθαλομίχλης “δεν τους αφορά”, (ενώ μας “σκοτώνει” όλους); Με ποιές προτεραιότητες κάνουμε τις περικοπές μας, όταν δεχόμαστε να ζήσουμε χωρίς θέρμανση, αλλά αρνούμαστε να αποχωριστούμε τη χρήση του ΙΧ και του (πανάκριβου πολλές φορές) κινητού μας;

Αυτά βεβαίως τα τελευταία μπορεί να μην αφορούν καθόλου τα άτυχα παιδιά της Λάρισας, καθώς πολλές οικογένειες προσπαθούν, με πενιχρά εισοδήματα, να σπουδάσουν τα παιδιά τους σε άλλη πόλη. Αφορούν όμως τον τρόπο με τον οποίο μια κοινωνία συζητάει και αντιμετωπίζει τα προβλήματα της, αναζητώντας πολλές φορές τον “εχθρό”, αλλά ουδόλως αναζητώντας την αυτοκριτική για το πώς η νοοτροπία του “να απλώνουμε τα πόδια μας πέρα από το πάπλωμα μας και δεν μας νοιάζει το παραδίπλα” άγγιξε τις πλατειές μάζες, χωρίς την ανάλογη προσπάθεια για στέρεη ανάπτυξη και χρηστή διοίκηση.

Το ίδιο ισχύει και για την χρήση των αυτοκτονιών ως “όπλου” στην πολιτική αντιπαράθεση: Οι πολιτικές λιτότητας είναι βέβαιο οτι πλήττουν κατά κύριο λόγο τους οικονομικά αδύναμους - και προφανώς και όσους, μέσα σε αυτή την κατηγορία, αποσταθεροποιούνται ψυχικά. Παρά την μονότονη επισήμανση των ειδικών όμως, οτι για να φτάσεις στο απονενοημένο δεν αρκεί η οικονομική καταστροφή, που δρα ως καταλύτης ή εκλυτική ενέργεια σε τέτοιες περιπτώσεις, πολύ συχνά επιχειρείται να φορτωθούν συλλήβδην και αθρόως όλες οι (προφανώς αυξημένες) αυτοκτονίες στην πολιτική της κυβέρνησης, της τρόικας, της Μέρκελ.

Οι επιπτώσεις όμως από την έκπτωση της πολιτικής και του διαλόγου είναι πολλαπλές. Γιατί πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε οτι έξοδος απο την κρίση, με συνθήκες εμφυλιοπολεμικής αντιπαράθεσης δεν γίνεται. Αυτό επιθυμούν άλλωστε οι φασίστες, αλλά και οι κάθε είδους λαϊκιστές, που τρίβουν τα χέρια τους, γιατί το μαγαζάκι τους “αυγατίζει”, λόγω της κρίσης και της κοινωνικής σύγκρουσης. Το “ή εμείς ή οι άλλοι” είναι διχαστικό σύνθημα, με τελευταίο προπαγανδιστή του τον καταστροφικό Τζωρτζ Μπους το νεότερο.

Και θα πρέπει επιτέλους να αποδεχθούμε ότι η ζωή, ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες κρίσης, δεν είναι “άσπρο-μαυρο”, οι αντιλήψεις δεν χωρίζονται σε “μνημονιακές” και “αντιμνημονιακές”. Ότι υπάρχουν άνθρωποι που αποστρέφονται την τρικομματική κυβέρνηση, αλλά με βάση τις προεκλογικές εξαγγελίες, όλες οι άλλες πιθανότητες τους φαίνονταν χειρότερες. Οτι πολλοί επικρίνουν με σφοδρότητα τη διακυβέρνηση Σαμαρά και τις πολιτικές πρακτικές της, αλλά δεν επικροτούν καμία αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ή το φλερτ με τη χρεοκοπία και την αποσταθεροποίηση της ευρωζώνης. Ότι μπορεί να είσαι εντελώς αντίθετος με την πολιτική της Μέρκελ, αλλά να μην ταυτίζεις την Ευρώπη με τις πολιτικές που έχουν επιβληθεί από τον συντηρητικό Βορρά τα τελευταία χρόνια.

Ότι ενδέχεται να μη συμφωνείς με τη διαχείριση της χώρας, αλλά να μην επικροτείς τις αέναες συγκρούσεις στο δρόμο, γιατί πιστεύεις οτι οι συγκρούσεις των ιδεών κερδίζονται στα μυαλά των ανθρώπων (οπότε ας μη δαιμονοποιούμε τόσο πολύ τον “καναπέ”, αν δεν πρόκειται για παθητική παρακολούθηση σκυλοπόπ αισθητικής προγραμμάτων). Οτι μπορεί να επιζητείς την κάθαρση και τη δικαιοσύνη, χωρίς βία και εξέγερση. Οτι όταν ζητάς ψυχραιμία, δεν είσαι ούτε απαθής, ούτε βολεμένος, ούτε “politically correct”, που σημαίνει κάτι το τελείως διαφορετικό. Κι οτι “παπαγαλάκι” δεν είσαι όταν διαμορφώνεις προσεκτικά και επιλεκτικά την άποψη σου, αλλά όταν γίνεσαι εύκολα φερέφωνο μιας απλουστευτικής και στρατευμένης πολεμικής, ένθεν κακείθεν.

Κι επειδή όλα στρέφονται τελικά στον κοινό παρονομαστή που λέγεται πολιτικό, οικονομικό και μιντιακό σύστημα, που σίγουρα θέλει “σάρωμα”, αφού σκεφτούμε ποιός κρατάει τους χειρότερους εν δράσει, ας αναρωτηθούμε αν η πιο έντονη κριτική που πρέπει να δεχτεί είναι για αυτά που (αναγκάζεται ή όχι να) κάνει ή μάλλον γι αυτά που αρνείται πεισματικά να κάνει: Τις μεταρρυθμίσεις (που δεν έγιναν ποτέ), τον εκσυγχρονισμό της χώρας, τη σοβαρή δουλειά εναντίον της διαφθοράς και του πελατειακού κράτους, την κάθαρση με γοργούς ρυθμούς, τον καταμερισμό των βαρών στις κοινωνικές ομάδες με δικαιοσύνη και όχι με βάση συνδικαλιστικά και άλλα στερεότυπα. Αυτά που διαπερνούν εξίσου (αν όχι περισσότερο) την αντιπολίτευση όσο και τη συμπολίτευση.

Η Ελλάδα (ή μάλλον ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας της) έχει προ πολλού κάνει το λάθος που έκανε τώρα και η Ιταλία: Αντιτάσσει τις περισσότερες φορές στο σαθρό κατεστημένο, έναν ακόμα λιγότερο σοβαρό “καινούργιο” (αλλά τόσο παλαιό) οργισμένο λόγο...












Το κείμενο γράφτηκε για την Athens Voice.

Η φωτό είναι από το www.bmvgallery.com και το εξώφυλλο από το www.amazon.com

Το post συνοδεύεται από το "Ι'm A Good Woman" των Αμερικανών Cold Blood.

buzz it!

11 σχόλια:

josefK είπε...

Προκόπη,

Ο Καζατζάκης είχε πει ότι "Αν έστω και ένα παιδί σε κάποια άκρη του κόσμου πεθαίνει από πείνα ή από τον πόλεμο, τότε ο πολιτισμός μας έχει αποτύχει οικτρά". Αν αυτά γίνονται σε μια χώρα της Ε.Ε. τι να πει κανείς για τα ευρωπαϊκά ιδεώδη...

Δυστυχώς η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα Project που ξεκίνησε "από πάνω" και έμεινε λειψή. Ελπίζω στο επόμενο στάδιο της "ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης" να ληφθούν υπ' όψιν και οι "από κάτω" πριν να είναι πολύ αργά. Ο κόσμος οδηγείται στα άκρα και κατά την ταπεινή μου άποψη δε φταίνε τα άκρα γι' αυτό. Περισσότερο φταίει το "κέντρο", που εμφανίζεται υπέρ το δέον διαλλακτικό με τις μισανθρωπικές πολιτικές που επιβάλλονται σαν μονόδρομος.

Ανώνυμος είπε...

http://www.greenpeace.org/greece/el/blog/tarazontas_ta_nera_blog_nikos_charalampidis/blog/43559/

Προκοπη ριξε μια ματια στο παραπανω λινκ.

Νικος

Ανώνυμος είπε...

ριξε επισης μια ματια και στα παρακατω σχετικα

http://www.greenpeace.org/greece/el/blog/blog_takis_grigoriou/blog/43605/

http://www.greenpeace.org/greece/el/news/2013/flevaris/anoixti-epistoli-pros-stournara/

φιλικα
Νικος

ΥΓ. ελπιζω να εισαι καλα

Prokopis Doukas είπε...

@josefK: Εντάξει, αν λαμβάναμε τη ρήση του Καζαντζάκη τοις μετρητοίς, θα έπρεπε να μην προσπαθούμε για καμία βελτίωση, αφού το παιχνίδι θα ήταν εξ ορισμού (και από πλευράς πραγματισμού) χαμένο..

Ναι, η ευρωπαϊκή ολκλήρωση χωλαίνει. Αλλά αυτή είναι η μία ανάγνωση του προβλήματος, εννοώ για τους "πάνω και τους κάτω".

Η άλλη είναι οτι επιτρέψαμε σε ένα παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα να υπερχρεώσει τα κράτη, επειδή τα υποχρεώνει να δανείζονται από την αγορά. Από τα κράτη όμως, τα πιο "χαχόλικα" του νότου (συμπεριλαμβανομένης και της Γαλλίας), δεν πρόσεξαν ποτέ να μην χρεωθούν υπέρμετρα, ενώ δεν είχαν τις παραγωγικές και εξαγωγικές επιδόσεις, τις οικονομικές δομές και την τακτοποιημένη διοίκηση, που φρόντισαν να έχουν οι Βόρειοι. Παρά τη διαφθορά τους όμως, ήθελαν να ζουν το ίδιο πλούσια (και πιο "μάγκικα" λιγάκι) από τους εγκρατείς Βόριους, που εξάγουν καθημερινά π.χ. χιλιάδες BMW, τηλέφωνα Νokia και τόνους πετρέλαιο.

Το "κέντρο" λοιπόν μπορεί να είναι άβουλο και χωρίς προσανατολισμό, αλλά τα άκρα δεν θα μου τα δικαιώσετε ποτέ. Γιατί εξ ορισμού αντιτάσσουν αντιδημοκρατικές (έως φασιστικές), βίαιες, άδικες και δημαγωγικές λύσεις - δήθεν ως λύση στο πρόβλημα. Δηλαδή υπονομεύουν αυτόν (τον όποιο) πολιτισμό πέτυχε η Ευρώπη, δήθεν για να τον σώσουν.

Prokopis Doukas είπε...

@Νίκος: Ευχαριστώ πολύ, είμαι καλά, είναι πολύ ενδιαφέροντα τα άρθρα αυτά. Δεν συμμερίζομαι όμως την "αθώωση" των πολιτών, που κατασκέυαζαν επί δεκαετίες τα σπίτια τους, αγνοώντας την ανάγκη της μόνωσης, ως "περιττό στοιχείο πολυτελείας"...

Prokopis Doukas είπε...

@josefK: Υστερόγραφο: Επίσης υπαρχει και μια τρίτη ανάγνωση: Η Ευρώπη δεν μπορεί πια να έχει την ευημερία που είχε μεταπολεμικά, παίρνουν κομμάτι της παγκόσμιας πίτας οι αναδυόμενες οικονομίες με τα πάμφθηνα μεροκάματα. Τι θα κάνει; Θα επιμείνει στο κοινωνικο κράτος που είχε ή πρέπει να κάνει υποχωρήσεις - και ποιές; Μεγάλο ζήτημα. Δεν θα μας δώσουν λύση τα άκρα...

josefK είπε...

Προκόπη σε γενικές γραμμές συμφωνώ μαζί σου, δε δικαιώνω τα άκρα, απλά θεωρώ νομοτέλεια την επικράτησή τους και απότοκο των ακραίων πολιτικών που αποφασίζονται ερήμην του λαού!

Το βιωτικό μας επίπεδο βασίστηκε σε μια φούσκα όπως πολύ σωστά λες αλλά φοβάμαι ότι ο μηχανισμός για τη δημιουργία της κρυβόταν στην ίδια την καρδιά της ευρωζώνης. Σκέψου ότι χωρίς το δανεισμό των ελλειμματικών "Νοτίων" (που έγινε για πρώτη φορά πολύ φτηνός) οι πλεονασματικοί "Βόρειοι" δε θα μπορούσαν να τους πουλήσουν τις BMW! Προφανώς τελικοί κερδισμένοι βγήκαν οι δεύτεροι, αλλά το "βραβείο" τους είναι μια ευρωζώνη στα πρόθυρα της κατάρρευσης, κάτι που δε συμφέρει ούτε τους ίδιους (άρα θα πρέπει να "εξαναγκαστούν" σε κάποιου είδους new deal).

Αν σε ενδιαφέρουν "τεχνικά" κείμενα διάβασε και ένα (απολαυστικά γραμμένο) για το παιχνίδι των επιδοτήσεων και ποιοι ήταν οι περισσότερο ωφελημένοι:
http://www.techiechan.com/?p=1928

josefK είπε...

Προκόπη ευχαριστώ για το Υστερόγραφο, μόλις το είδα. Πολύ ενδιαφέρον και πάρα πολύ δύσκολο να απαντηθεί.

Prokopis Doukas είπε...

@josefK: Μα ο πλούτος της Γερμανίας δεν συσσωρεύθηκε μόνο από τις εξαγωγές προς την Ευρώπη.

Φυσικά και τους συνέφερε - και τώρα θα πρέπει να υποχρεωθούν σε μια νέα συμφωνία. Οι φτωχές χώρες πάντως δεν πρέπει να ξεχνάνε οτι έχουν πάρει παάααρα πολλά λεφτά από την Ευρώπη. Τα οποία, στην περίπτωση μας, σπαταλήσαμε. Και τώρα, που έκλεισε η κάνουλα, ζητάμε τα ρέστα..

Theodota είπε...

Μού 'φτιαξες τη μέρα Προκόπη!
Εξαιρετικό το κείμενο.
:-)

Prokopis Doukas είπε...

@Theodota: Ευχαριστώ πολύ! Έστω και σ' έναν άνθρωπο να τον προκαλώ αυτό, αξίζει τον κόπο...

ShareThis