25.3.13

Συνομιλώντας με τον εθνικισμό

“Με τους ΑΝΕΛ, σε πολλά, με χωρίζει άβυσσος. Αυτούς όμως, που διυλίζουν τον Καμμένο και καταπίνουν αμάσητους Γεωργιάδη, Βορίδη κλπ δεν τους μπορώ.” Αυτή η δήλωση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη στο twitter, που προσπαθεί εμφανώς να δικαιολογήσει την πρόσφατη προσέγγιση Τσίπρα-Καμμένου, είναι ενδεικτική του πώς διεξάγεται ο δημόσιος διάλογος στη χώρα.


Η πρώτη λογική αντίρρηση είναι οτι αφού “τους χωρίζει άβυσσος”, ποιά μπορεί είναι η σκοπιμότητα της προσέγγισης, πέρα από έναν πολιτικό οπορτουνισμό, εμφανώς εδρασμένο στην ιδεολογία της “αντιμνημονιακής ομπρέλας, που όλους τους χωρεί”. Η δεύτερη έχει να κάνει με την αιχμή που εμπεριέχει, στη λογική του “κι εσείς σκοτώνατε τους μαύρους”: Είναι προφανές οτι απευθύνεται στους πρώην συντρόφους του Παπαδημούλη (με τους οποίους θα μπορούσε ανέτως να συμπορεύεται και τώρα, αν ήταν λίγο διαφορετικές οι πολιτικές εξελίξεις), που στηρίζουν την κυβέρνηση - μόνο που αμελεί να σημειώσει οτι λόγω ακριβώς της συμμετοχής της ΔΗΜΑΡ, οι δύο ακροδεξιές μεταγραφές από το ΛΑΟΣ δεν έχουν γίνει μέχρι τώρα υπουργοί. Κι έτσι, η συνεργασία με τον καφενειακό λαϊκισμό της ψεκασμένης ακροδεξιάς “ξεπλένεται”, θεωρείται δηλαδή λιγότερο κακό από την κυβερνητική συνεργασία με μια ακροδεξιού προσανατολισμού ηγεσία του μεγάλου συντηρητικού κόμματος.

Αυτή η διαδικασία του συμψηφισμού είναι μονίμως παρούσα στην πολιτική αντιπαράθεση. Ποιό είναι άραγε το νόημα να επιχειρείς να φανείς ανώτερος από τους αντιπάλους “που καταπίνουν αμάσητους τους Γεωργιάδη και Βορίδη”, όταν ζητούμενο είναι να ικανοποιείς τους δημοκρατικούς ψηφοφόρους που ακριβώς δεν αποδέχονται καμία από αυτές τις πολιτικές “προσωπικότητες”; Και γιατί είναι κώνωπας ο Καμμένος, και κάμηλοι οι ομογάλακτοι του;

Μόνο που η συζήτηση (και μόνο) με όσους απευθύνονται στη μικρονοϊκή πελατεία του φανατικού συντηρητισμού και του δημαγωγικού εντυπωσιασμού, είναι από μόνη της καταστροφική, όποιος κι αν είναι ο σκοπός, που υποτίθεται οτι “αγιάζει το μέσο”. Κι ακόμα χειρότερα, όταν (έστω και έμμεσα) κλείνεις το μάτι στην πελατεία της ακροδεξιάς, την ώρα που ο μεγαλύτερος κίνδυνος της χώρας είναι ο εκφασισμός, αποτελεί πολύ σοβαρό λάθος.

Δεν χρειάζονταν οι εξελίξεις στην Κύπρο, για να διαπιστώσουμε πόσο καταφεύγουμε στα καθυστερημένα εθνικιστικά αντανακλαστικά, για να μπαλώσουμε την ανεπάρκεια μας. Η εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου δίνει μιά ακόμα ευκαιρία, για να ακούσουμε πάσης φύσεως δηλώσεις παρωχημένου πολιτικαντισμού και λαϊκισμού, που απευθύνονται στα χαμηλά μας ένστικτα. Όπως συμβαίνει και με τον ρατσισμό, ο λιγότερο ανεπτυγμένος προσπαθεί να φανεί ανώτερος (από τον αμέσως λιγότερο) και να επιβεβαιώσει οπαδικά την υπόσταση του, επικαλούμενος εθνικές ταυτότητες, θρησκευτικές ανωτερότητες και γονίδια γεμάτα περήφανο DNA, αντί για αρχές και αξίες.

Στο σύγχρονο δυτικό κόσμο (ακόμα κι αν η Ευρώπη και το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα έχουν πάρει την κατεύθυνση που δεν θέλουμε), η περιχαράκωση σε “εθνικά στρατόπεδα”, μοιάζει εντελώς ανεδαφική, για τον δημοκρατικό, σκεπτόμενο πολίτη. Τι τον ενώνει με όποιον κουτοπόνηρο πολιτικό, ιερωμένο ή επιχειρηματία “φωλιάζει” τις μεθόδους του στην Ανατολική Μεσόγειο; Και γιατί είναι κανείς πιο κοντά σε όποιον ανεγκέφαλο ομοεθνή του ρέπει προς τη μισαλλόδοξη ακροδεξιά και όχι στον αντίστοιχο του Ευρωπαίο συμπολίτη, που κατοικεί στη Γαλλία ή στη Δανία - και με τον οποίον μοιράζεται τις ίδιες δημοκρατικές ιδέες και αξίες;

Οι “εθνικές επέτειοι” θα έπρεπε να είναι μια ευκαιρία όχι για να λάβουμε θέση σε στρατόπεδα φανατισμού, αλλά για να τιμηθούν αποκλειστικά οι αξίες που αυτές (θα έπρεπε να) εκπροσωπούν: Ο αγώνας για ανεξαρτησία και πολιτική αυτοδιάθεση (κι όχι για “περήφανα όχι”, που αγνοούν οτι μόνοι μας, με απύθμενο θράσος εκτινάξαμε το έλλειμμα και το χρέος, εν μέσω παγκόσμιας κρίσης), η αταλάντευτη άρνηση του φασισμού και του ναζισμού (κι όχι η εξομοίωση του με τις δεσποτικές και κοντόφθαλμες πολιτικές που εφαρμόζουν οι ισχυροί), η προάσπιση των αξιών του Διαφωτισμού και όλων των δικαιωμάτων και κατακτήσεων του σύγχρονου ευρωπαϊκού χάρτη (ακόμα κι αν αυτός παραβιάζεται από ηγεσίες, υποκινούμενες ακριβώς από συμφέροντα και άπληστους εθνικισμούς) - και όχι οι παρωχημένες και μίζερες (εν μέσω οικονομικής κρίσης) στρατιωτικές παρελάσεις, επενδεδυμένες με θρησκευτικο-πολιτικό κιτς, σε πλήρη αρμονία χουντικής αισθητικής, τα τελευταία χρόνια διανθισμένες με μερικές πινελιές “αγανακτισμένης πλατείας”, που ζητούν κρεμάλες, αντί θεσμούς.

Πατριωτικό είναι πραγματικά μόνο ότι ενισχύει (ή διασώζει) την οικονομία της χώρας και προάγει τη συνεργασία, τον εκσυγχρονισμό και τους δημοκρατικούς θεσμούς. Όταν αντιληφθούμε οτι το “εθνικό συμφέρον” υπηρετείται μόνο μέσω της εντιμότητας, της αλήθειας, της αξιοκρατίας, του επαγγελματισμού, της μετριοπάθειας, της πολιτικής ωριμότητας και σωφροσύνης, με ταυτόχρονη απώθηση του λαϊκισμού, της δημαγωγίας και του πολιτικού τυχοδιωκτισμού, ίσως έχουμε κάνει ένα βήμα στην απομόνωση της (αναπόφευκτης σε κάθε χώρα) συντηρητικής καθυστέρησης. Κι ίσως βρεθούμε σταδιακά στη θέση μιας οργανωμένης κοινωνίας, που με ανοιχτό μυαλό προβλέπει και προσπαθεί να αποτρέψει τις δυσκολίες, αντί να αντιδρά σπασμωδικά, επικαλούμενη τις “εθνικές υπερηφάνειες” και τα “προαιώνια δίκαια”.

Όχι οτι στη μεταπολιτευτική μας ιστορία το προνόμιο ανήκει στην ακροδεξιά πλευρά της φαιδρότητας. Όπως προκλητικά δείχνουν και οι δύο σύζυγοι των πρωταγωνιστών της δικαστικής ζωής των τελευταίων μηνών, η υποκρισία και οι παθογένεις είναι απολύτως διαστρωματωμένες στο πολιτικό φάσμα: Η κυρία Σταμάτη δήλωσε οτι “οι γυναίκες της τάξης της (sic) δεν ρωτούν τον άντρα τους που βρήκε τα λεφτά”, ενώ η κυρία Παπαγεωργοπούλου τόλμησε να λοιδορήσει τον Γιάννη Μπουτάρη για το σκουλαρίκι του, σε αντιδιαστολή με το καθωσπρέπει νεοδημοκρατικό κιτς του συζύγου της, “που ήταν πάντα καλοντυμένος”, όσο το ταμείο του Δήμου άδειαζε.

Ωστόσο η σημαντικότερη έκφραση της σημερινής αριστεράς στην Ελλάδα (που επίσης “καταπίνει αμάσητους” τους στενούς πρώην συνεργάτες του Άκη Τσοχατζόπουλου) θα έπρεπε να ξέρει οτι όσο πιο πολύ φλερτάρεις με την ακροδεξιά, τόσο πιο πολύ κινδυνεύεις να βλάψεις τη χώρα: Παντού και πάντα (όπως θυμίζουν και οι παλιότερες περιπέτειες της Κύπρου), τις μεγαλύτερες εθνικές καταστροφές, τις έχουν κάνει οι μετρ της υποκρισίας, οι “πατριώτες” και οι “εθνικόφρονες”...















Το κείμενο γράφτηκε για την Athens Voice

Η γελοιογραφία είναι του Ανδρέα Πετρουλάκη από το www.kathimerini.gr και το εξώφυλλο από το www.amazon.com

To post συνοδεύεται από το Papa Don't Take No Mess (Part 1), από τον μεγάλο Αμερικανό "νονό του funk" James Brown.

buzz it!

10 σχόλια:

Unknown είπε...

Στο θαυμάσιο άρθρο θα πρόσθετα πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη εντός του βουλευτές με θέσεις παραπλήσιες των Γεωργιάδη - Βορίδη. Ένα δείγμα:

"Το Μνημόνιο θέτει προμελετημένα σε κίνδυνο την παρουσία της Ελληνικής Φυλής στο Παγκόσμιο γίγνεσθαι" λένε οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Στάθης Παναγούλης και Νάσος Αθανασίου (24/10/2012)

http://www.parapolitiki.com/2012/10/blog-post_24.html

Prokopis Doukas είπε...

@Unknown: Γι αυτό ακριβώς, αυτή η (απράδεκτη για αριστερό κόμμα) ώσμωση, θα έπρεπε να κοπεί μαχαίρι...

Νικόλας είπε...

Γράφετε: Τι τον ενώνει με τον κουτοπόνηρο πολιτικό, ιερωμένο ή επιχειρηματία, που “φωλιάζει” τις μεθόδους του στην Ανατολική Μεσόγειο; Και γιατί είναι κανείς πιο κοντά στον ανεγκέφαλο ομοεθνή του που ρέπει προς τη μισαλλόδοξη ακροδεξιά και όχι στον αντίστοιχο του πολίτη, που κατοικεί στη Γαλλία ή στη Δανία - και με τον οποίον μοιράζεται τις ίδιες δημοκρατικές ιδέες και αξίες;


Η πρώτη πρόταση προκύπτει από την ιδέα του κάθετου διαχωρισμού μεταξύ κουτοπόνηρου ανατολίτη και αξιοκρατικού δυτικού. Πρόκειται σαφώς περί ιδεοληψίας.

Όσον αφορά την δεύτερη πρόταση, προφανώς θα πρέπει να τασσόμαστε κατά των ανεγκέφαλων ομοεθνών και υπέρ των γάλλων και των δανών με δημοκρατικές αξίες. Ύψιστη ταυτότητά μας είναι η πολιτική.

Συνδυάζοντας τις δύο προτάσεις φαίνεται να υπαινίσσεστε ότι οι γάλλοι και οι δανοί είναι δημοκράτες ενώ οι ελληνές ανεγκέφαλοι ακροδεξιοί. Κάτι τέτοιο αντικρούεται από την πραγματικότητα, σύγχρονη και ιστορική.

Prokopis Doukas είπε...

@Νικόλας: Όχι, με συγχωρειτε, κάνετε λάθος ανάγνωση. Κανενας κάθετος διαχωρισμός. Κουτοπόνηροι (και ακροδεξιοί φυσικά) υπάρχουν παντού, σε κάθε χώρα, απλώς σε κουλτούρες σαν τις δικές μας "ευδοκιμούν" σε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα, όπως δείχνουν και οι τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις και δημοσκοπήσεις.

Επαναδιατυπώνω: Τι με ενώνει με τον ομοεθνή μου, που είναι κουτοπόνηρος ή/και ακροδεξιός; Ελάχιστα - και γι αυτό δεν δέχομαι το "εθνικό συμφέρον" που με ενώνει μαζί του και με φέρνει απεναντι στον Δανό ή τον Γάλλο, με τον οποίο έχω κοινές αξίες. Αντιθέτως, με τον δημοκράτη, Ευρωπαίο πολίτη, με ενώνουν πολύ περισσότερα.

Prokopis Doukas είπε...

Υ.Γ. Για να είναι πιο σαφές, το επαναδιατυπώνω και στο κείμενο. Ευχαριστώ για την επισήμανση.

Νικόλας είπε...

Για να μην παρεξηγηθώ, θεωρώ τον εθνικισμό, με τη συνήθη αρνητική σημασία, ως τεράστια πληγή, την οποία θα πρέπει δυστυχώς να αντιμετωπίσουμε για πολλά χρόνια.

Τα τελευταία 15 χρόνια έχουν εμφανιστεί σχεδόν παντού στην ευρώπη εθνικιστικές εξάρσεις, με διαφορετικές μορφές. Από την ιταλία και την ισπανία, μέχρι την ολλανδία και την φινλανδία. Τι προκάλεσε αυτά τα φαινόμενα;

Δυστυχώς δεν έχω τις γνώσεις για να απαντήσω στο παραπάνω ερώτημα. Ίσως ο κοσμοπολιτισμός να αντιμετώπισε με υπεροψία κοινωνικές ομάδες ντόπιων που υπέφεραν. Και τώρα αυτές αυταπατώνται ότι εκδικούνται. Ίσως να κάνω λάθος.

Prokopis Doukas είπε...

@Νικόλας: Πράγματι, όταν η πολιτική δεν ικανοποιεί τις ανάγκες των πολιτών, μια μερίδα των τελευταίων (συνήθως αυτοί με τη λιγότερη παιδεία ή μέσα) εκτρεπονται προς τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία - με τον εθνικισμό να είανι ένα εύκολο "σωσίβιο", καθώς σε περιχαρακώνει με βάση τη δήθεν {"εθνική ανωτερότητα".

Τα τελευταία χρόνια και η πολιτική έχει αποδειχθεί κατωτερη των περιστάσεων - και τα πράγματα "σφίγγουν για την Ευρώπη", που έχασε τη μεταπολεμική ευδαιμονία και απειλείται από τις κρίσεις του συστήματος και τις αναδυόμενες οικονομίες. Αυτό ομως δεν είναι δικαιολογία για να ξεπέφτεις στον εθνικισμό ή τον ρατσισμό, κακό στην πόθεση σου κάνεις και βουλιάζεις πιο βαθιά στο τέλμα, αυτοκαταστροφικά όπως σωστά επισημαίνετε.

Ο "κοσμοπολιτισμός" δεν ειναι είναι ιδεολογία ή τάξη ανθρώπων. Είναι ένα φυσικό στάδιο της εξέλειξης, επιθυμητό για όλους. Όταν η εξέλιξη διακόπτεται ή καθυστερεί, τότε πρέπει να δώσουμε διπλή μάχη για τη διατήρηση του ανοιχτού μυαλού.

Νικόλας είπε...

Ο κοσμοπολιτισμός είναι ιδέα, πολιτισμική αλλά κυρίως πολιτική.

Όσον αφορά την εξέλιξη ή μάλλον την πρόοδο, νομίζω πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά τι σημαίνει και να εξετάσουμε αν υπάρχουν τομείς που είτε δεν προοδεύουν είτε η πρόοδος είναι αναστρέψιμη.

Για παράδειγμα, το λήμμα της γουικιπίντια σχετικά με τις επαναστάσεις του 1848 μου φαίνεται επίκαιρο, αφού μεταξύ των αιτίων αναφέρονται: widespread dissatisfaction with political leadership; demands for more participation in government and democracy; the demands of the working classes; the upsurge of nationalism;

J95 είπε...

Μην ξεχνάτε ότι οι αριστεροί από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου πλασάρονται σαν "αυτοί που ΔΕΝ πούλησαν την Κύπρο στους ξένοι".

Βασικά αριστερός = εθνίκι χωρίς αισθητική χουντογλεντιού.

Prokopis Doukas είπε...

@Νικόλας: Μα πάντα οι ίδιες δυσαρέσκειες οδηγούν στις επαναστάσεις, ιστορικά. Η διαφορά είναι οτι ακόμα δεν έχουμε δει επαναστάσεις κατά της δημοκρατίας. Τυχαίο;

@J95: Όχι, κατά την ταπεινη μου γνώμη δεν σημαίνει αυτό αριστερός. Αυτό είναι εκφυλισμός της αριστεράς. Ο αριστερός είναι εξ ορισμού αντι-εθνικιστικής...

ShareThis