19.2.11

Ελευθερία ή θάνατος...

Το φώναξε ένας “συνήθης ύποπτος” φαν της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, αφού η πρεμιέρα της στο Παλλάς είχε τελειώσει, προκαλώντας το χαμόγελο στα χείλη των περισσότερων. Το κοινό, κοσμικές προσκλήσεις, δημοσιογράφοι και σκληροπυρηνικοί θαυμαστές (που την αγαπούν με τρέλλα) έφυγαν ευχαριστημένοι.


Με την Ελευθερία αισθάνομαι οτι μεγαλώσαμε μαζί. Έχω ακόμα τη νεφελώδη ανάμνηση. Ήμουν μαθητής ή μόλις είχα τελειώσει το σχολείο, εκεί γύρω στο ’80. Είχαμε πάει, παρέα, σε συναυλία στο Θέατρο Βράχων, όπου ο Διονύσης Σαββόπουλος παρουσιάζοντας κάποια στιγμή την Οπισθοδρομική Κομπανία (που τον συνόδευε;), λέει δείχνοντας ένα συνεσταλμένο κορίτσι: “Και τώρα θα τραγουδήσει η δακτυλογράφος Ελευθερία”...

Για ένα διάστημα “στέλεχος” της εταιρείας Lyra, ο Νιόνιος είχε αναλάβει να παρουσιάσει στο ελληνικό κοινό νέους καλλιτέχνες, όπως ο Βαγγέλης Γερμανός και η Οπισθοδρομική Κομπανία. Τα δυτικά μου ακούσματα με έκαναν να προτιμώ πολύ πιο πολύ τον πρώτο, ειδικά με εκείνα τα παιχνίδια που έκανε στον πρώτο του δίσκο, με τον “Απόκληρο”, από τη μια πλευρά σε ρεμπέτικη έκδοση και από την άλλη σε blues (οι ομοιότητες των δύο ιδιωμάτων είναι πολύ μεγάλες, για όσους τα έχουν μελετήσει).

Στην πορεία όμως, άρχισα να προσέχω την εξέλιξη της Ελευθερίας, που αφού έκανε δύο δίσκους με τον Σπανουδάκη, ξεπετάχτηκε στις αρχές του ’90 (αχ αυτή η δεκαετία), με ένα δίσκο, το “Μένω Εκτός”, από τον οποίον ακόμα τραγουδάει 5-6 πολύ μεγάλες επιτυχίες. Την έχω δει στη Σφενδόνα να παρουσιάζει τα συγκλονιστικά της αρμένικα, των Night Ark και του Dinkjian, που την έβαλαν στον χάρτη της world music, κάνοντας την το πρώτο ελληνικό όνομα στο παγκόσμιο αυτό κοινό (είναι από τους λίγους που έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογές της Putumayo). Την έχω δει στο Λυκαβηττό, με αυτή τη σπάνια σκηνική στόφα που διαθέτει, να ξεσηκώνει (με ένα νεύμα της ιδιότυπης φωνής της) χιλιάδες πιτσιρικάδες, “με το ίδιο μακό”. Την έχω δει με τη Δήμητρα Γαλάνη, να στέκει ως ροκ ντίβα στη σκηνή - και να τραγουδάει σχεδόν τα πάντα...

Επίσης, την έχω δει να προσέχει πολύ τις συνεντεύξεις τις και την έκθεση στα μέσα. Επαγγελματίας, αλλά ταυτόχρονα και με μια σεμνότητα, που διακρίνει καλλιτέχνες της γενιάς της - και ομοίους της. Στο Παλάς, παρά την “ψυχρότητα” του χώρου, το κρυολόγημα της που την έκανε να “μπασάρει” (για το οποίο απολογήθηκε στο τέλος) και το αναπόφευκτο τρακ μιας παράστασης που “μονταριζόταν” για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό, κατάφερε να βρεί αυτή την οικειότητα, με την οποία όλοι αισθανόμαστε καλύτερα. Κι αυτό την αντάμειψε.

Με εξαιρετικούς μουσικούς, σε έγχορδα, κρουστά και πνευστά, η Ελευθερία αποπειράθηκε διαφορετικές “αναγνώσεις” των επιτυχιών της, μαζί με μερικά πρόσφατα, που δεν ήταν τόσο γνωστά, τουλάχιστον σε μένα. Η funky/latin διασκευή του “Για των ματιών σου το χρώμα” ήταν εξαιρετική και αξίζουν συγχαρητήρια στον drummer που έδωσε ρεσιτάλ με τα “τρίκαλα” του (αν εννοείτε την αργκό του οργάνου) - μοναδική ένσταση το σόλο των πλήκτρων και ο ήχος του, αλλά και μια “χαώδης πολυφωνία”, σε κάποια σημεία, που ίσως ήθελε μια πιο συγκρατημένη ενορχήστρωση. Επίσης ενδιαφέρουσα ήταν η διακριτική παρουσία του μπουζουκιού και τα πολύ ωραία ηχοχρώματα απο το λαούτο, το ούτι και τις κιθάρες. Το “Stand By Me” (με συνακόλουθο ρεσιτάλ από σαξόφωνο και τρομπόνι), το “Yes I Do” της Μόνικας, το “Μη Φοβάσαι” του Ρασούλη (απίστευτα “εύκολο” και ταιριαστό για την Ελευθερία) και το “Τα Καράβια μου Καίω” του Νίκου Πορτοκάλογλου έγιναν δεκτά με θέρμη - ειδικά το τελευταίο, του οποίου οι επίκαιροι στίχοι τραγουδήθηκαν με νόημα. Ενδιαφέροντα πειράματα, ασυνήθιστα για τους περισσότερους στην ελληνική σκηνή, που δείχνουν και τις ανησυχίες των συντελεστών. Το ίδιο και η όλη αισθητική της παραγωγής.

Πάντοτε θαύμαζα την ικανότητα της Ελευθερίας να συνταιριάζει ένα ρεπερτόριο που θα μπορούσε να συγκινήσει βαθιά τη γιαγιά στο χωρίο, αλλά να μην απωθεί καθόλου κι εμένα τον “βουτηγμένο στον ωκεανό της παγκόσμιας μουσικής”, που δεν πολυπροτιμά τα τρημιτόνια της ανατολής - και την συνεπαγόμενη κλάψα. Κι αν έχω ευχαριστηθεί πάρα πολλές συναυλίες για την αρτιότητα της τεχνικής μεγάλων μουσικών, τούτη εδώ, παρά τις (εντός ελληνικής πραγματικότητας) ατέλειες, μου προκάλεσε τη συγκίνηση να παρακολουθώ σε “σινεμασκόπ”, την ολοκληρωμένη και σούπερ επιτυχημένη πορεία μιας “συνομίληκης-εφήβου”, που πασχίζει συνεχώς να βρίσκει νέους δρόμους.

“Στου δρόμου τα μισά” λοιπόν, μπορώ να πω οτι η κλάψα δεν υπάρχει στην περηφάνεια της ανατολίτικης φωνής της Ελευθερίας. Το “Παράπονο”, είτε του Dinkjan από τη Νικολακοπούλου, είτε του Παπαδημητρίου από τους στίχους του Ελύτη ηχεί σαν βάλσαμο - κι όχι σαν θλίψη (με το δεύτερο έκλεισε η συναυλία, “γιατί είναι ένα πολύ αισιόδοξο τραγούδι”, όπως είπε η ίδια). Το “Μακό” είναι πάντα η ροκ αυτοκαταστροφική πλευρά μας και ο ήχος του Teofilo Chantre, πιο χαρούμενος και οικείος από ποτέ.

Και παρά το οτι είδα και ανθρώπους σαχλούς (αναπόφευκτο σε κάθε πρεμιέρα), ανθρώπους που με έχουν "βασανίσει" επαγγελματικά ή ανθρώπους που η ανάμνηση τους φέρνει μελαγχολία, είδα και πολλούς ανθρώπους στέρεους. Που ξέρω οτι την ακολουθούν και τη στηρίζουν, όπως τους στηρίζει κι αυτή. Γιατί η Ελευθερία, μαζί με τον Πορτοκάλογλου, τη Γαλάνη (και μερικούς ακόμα) στέκονται κοινωνικά στη δραστήρια και σεμνή πλευρά του ποταμού, επιδιώκοντας να προσφέρουν, να βγάλουν καινούργια ταλέντα, να αφήσουν κάτι αξιόλογο πίσω τους - όχι μόνο για την τσέπη τους και την οικογένεια τους, αλλά για το κοινωνικό σύνολο. Κόντρα στην Ελλάδα της τριτοκοσμικής σκυλοπόπ, της κουτσομπολίστικης φυλάδας και της κίτρινης τηλεόρασης.

Ίσως λοιπόν γιατί όλοι λίγο-πολύ “γι αλλού, γι αλλού ξεκινήσαμε”, ίσως γιατί η Ελευθερία αγγίζει τις δικές μου προσωπικές χορδές, ίσως γιατί είμαι σε μια δύσκολη προσωπική φάση, η συναυλία ήταν για μένα λυτρωτική, όπως και η ανάμνηση μιας ζωής. Πιο ευάλωτη από ποτέ, η Ελευθερία με έκανε και πάλι να κλάψω...










Η φωτό είναι από το www.enet.gr και το εξώφυλλο από το www.arvanitaki.gr

Το post συνοδεύεται από το "Παράπονο", σε στίχους Οδυσσέα Ελύτη και μουσική Δημήτρη Παπαδημητρίου, από το άλμπουμ "Τραγούδια για τους μήνες".

buzz it!

13 σχόλια:

Ελένη Λιντζαροπούλου είπε...

«Συνόδεψε» μερικές από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου με εκείνο το «Καθρεφτίζω το νου»… μα και κάποιες από τις πιο υψιπετείς. Θυμάμαι το Βεάκειο να «καίγεται» και την συναυλία της εκεί να παρατείνεται για μιάμιση ώρα… «Με το ίδιο μακό». … Η Ελευθερία είναι πάντα λυτρωτική και χαίρομαι που ένας άνδρας επιλέγει να το ομολογεί. Ευχαριστήθηκα πολύ την ανάρτησή σου. Να είσαι καλά.

Pompeia είπε...

Προκόπη μου

Τα δυο "Παράπονα" ξεχωρίζω κι εγώ και με το ένα, το "ελυτίστικο" δακρύζω κιόλας... τι δακρύζω, τα μπήγω κανονικά...
Πάντως, προτιμώ τη φωνή της τώρα παρά στις αρχές, "χαμηλώνουν" οι νότες, τις "ψηλές" δεν τις αντέχω για πολλή ώρα...

Καλημέρες, καλό Σαββατοκύριακο!

Prokopis Doukas είπε...

@ Big Mama: Έχει μεγάλο χάρισμα - δίνει ηλεκτρισμό στο κοινό και παίρνει μεγάλη λατρεία... :-)

@Pompeia: Ναι, μπορεί να είναι πολύ "διαπεραστική". Αλλά το εύρος του ρεπερτορίου, το αντισταθμίζει, νομίζω - και δεν γίνεται μονότονη.

Ανώνυμος είπε...

Προκόπη γειά σου!! Με συγκίνησε πολυ το άρθρο σου όπως και η συναυλία της Ελευθερίας. Ηταν μια ποίηση που ταξίδεψε!!! Πέρνάω κι εγώ μια δύσκολη προσωπική φάση και με άγγιξε πραγματικά! Να σε ρωτήσω - ξέρεις πως λεγόταν η κοπελίτσα που τραγούδησε μαζί της το τραγούδι της Μόνικα (Υes I do)? H φωνή της ήταν πραγματικά μαγική!!

Ματούλα

ippoliti_ippoliti είπε...

Kαλή σας ημέρα κε Δούκα.
Εξαιρετικό αφιέρωμα, ως συνήθως αυτά που κάνετε.

Δημήτρης Τερζής είπε...

Στη Putumayo εχουν συμπεριληφθει επισης σε συλλογες οι Νταλαρας, Γλυκερια...

Γιώργος είπε...

Είναι πολύ ωραίο να βγαίνεις από μια συναυλία με αυτά τα συναισθήματα...
Μέσα στην βασανιστική αποφορά της καθημερινότητάς μας, Προκόπη, που συνθλίβεται από τις ανορθόδοξες συλλογικότητς και τις διαστρεβλωμένες ατομικότητες, καθώς κυριαρχεί, σε μεγάλο βαθμό, η απρέπεια και η ασύδωτη αναρρίχηση, λίγα πράγματα έχουν μείνει να στέκουν όρθια ανεξάρτητα από την διάχυσή τους στον κοινωνικό ιστό.
Το σημαντικότερο όλων η Τέχνη, Προκόπη, που δεν προδίδει ποτέ, δεν εξαρτάται από τους "άλλους", μα αντίθετα λειτουργεί ως αντίδοτο!
Είναι, νομίζω, η πιο προσωπική , γι αυτό και μεγαλειώδης, μέθεξη, το μόνο σημείο αναφοράς και επιστροφής ταυτόχρονα, που αναζωπυρώνει σώμα, μυαλό και ψυχή, που γίνεται καταφύγιο αλλά και αφετηρία για ανάφλεξη...
Που όχι μόνο φωτίζει το "πρόσωπο" αλλά και του δείχνει τη θέση του στον κόσμο, να στέκει αταλάντευτα και να αντιστέκεται κόντρα στα ανόσια κελεύσματα της κάθε συγκυρίας.
Είναι η πιο προσωπική αυτή η σχέση μας με την τέχνη,και τελικά είναι η μόνη σταθερά -σε όποια μορφή της - που δεν θα μας διαψεύσει αφού θα έχει προηγηθεί η ενσυναίσθησή μας και η μακρά πορεία στους ατελείς -όπως και η ζωή μας- διαδρόμους της.
Άραγε πόσο μπορούμε και πόσο αφηνόμαστε να της αφοσιωθούμε;

Prokopis Doukas είπε...

@Ματούλα: Όχι, δυστυχώς δεν ξέρω... Ίσως ξέρει η Μαίρη Αυγερινοπούλου (http://www.facebook.com/profile.php?id=687234530), που της κάνει τις δημόσιες σχέσεις.

@ippoliti_ippoliti: Ευχαριστώ πολύ!

@Δημήτρης Τερζής: Οκ, μοιάζει πολύ λογικό. Ευχαριστώ, θα το διορθώσω...

@Γιώργος: Νομίζω οτι πέρα από το πώς προσλαμβάνει υποκειμενικά ο καθένας την τέχνη, υπάρχουν κι ορισμένες αντικειμενικές σταθερές συμπεριφοράς και παρουσίας. Και αυτές, θεωρώ οτι η Ελευθερία τις πληροί με το παραπάνω...

scalidi είπε...

Την έχω παρακολουθήσει σε αρκετές συναυλίες και ξεπερνά κάθε προσδοκία αυτό που κουβαλάς μέσα σου φεύγοντας.
Μου είχε κάνει εντύπωση, πριν δυο χρόνια, σε ουρά αναμονής για check in στο αεροδρόμιο, πώς περίμενε στωικά όπως όλοι, χωρίς ίχνος ντιβίστικης συμπεριφοράς. Στη σκηνή, πάλι, είναι μια ντίβα που μιλάει κατευθείαν στην ψυχή.

Ιπτάμενος είπε...

Παρακολουθώ το μπλογκ σας σχεδόν από τότε που ξεκίνησε και γι' αυτό έχω σχηματίσει ολοκληρωμένη εικόνα για το πόσο προκατελημμένος και μεροληπτικός είστε.
Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξα λόγω αυτών που γράφετε σε συνδυασμό (κυρίως) με αυτά ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΡΑΦΕΤΕ... Εδώ ο κόσμος χάνεται κι εσείς σχολιάζετε ταινιούλες και συναυλιούλες και πάει λέγοντας... Πριν 2 χρόνια τα πράγματα ήταν αλλιώς... Δεν σας ξέφευγε τίποτα... Τυχαίο που έχουν μειωθεί τα σχόλια στις αναρτήσεις σας; Δεν νομίζω.... Και μην πείτε το τετριμμένο, μπλογκ μου είναι και γράφω ό,τι θέλω...
Υ.Γ. Αλήθεια, τον pitsiriko γιατί τον αφαιρέσατε από τη στήλη με τα μπλογκς που διαβάζετε; Γράφει κάτι που δεν σας αρέσει;;
Καλή Κυριακή

Prokopis Doukas είπε...

@Ιπτάμενος: Τι ευγενικός και καλοπροαίρετος που είστε! Προφανώς, παρά τα δύο χρόνια, δεν κάνατε ποτέ τον κόπο να διαβάσετε πώς είναι τα σχόλια σε αυτό το μπλογκ...

Πάντως πιάνετε πουλιά στον αέρα. Ειδικά κάτω από ένα κείμενο, στο οποίο λέω ρητά οτι δεν περνώ και μια από τις ευκολότερες φάσεις της ζωής μου - μέρος της οποίας είναι και η αποστασιοποίηση μου από την πολιτική επικαιρότητα και τη δημοσιογραφία. Το να καταφεύγω στη μουσική εκπομπή μου στο Κόσμος και στην τέχνη της μουσικής και του σινεμά (ιδιαίτερα ισχυρά ενδιαφέροντα μου, σύμφυτα και με την επαγγελματική ραδιοφωνική μου ιδιότητα) δεν βλέπω γιατί δεν είναι θεμιτό.

Τα σχόλια έχουν μειωθεί, γιατί δυστυχώς δεν έχω την ενέργεια να ασχοληθώ πολύ και γράφω πολύ αραιά πια. Ενδεχομένως και χωρίς νεύρο ή το απαραίτητο πάθος. Τι να κάνουμε, η ζωή έχει τα πάνω της και τα κάτω της, κάνει κύκλους. Μεθαύριο μπορεί να μη γράφω και καθόλου.

Μου διαφεύγει πάντως ποιά είναι η υποχρέωση μου να καλύπτω την ειδησεογραφία ή τα επίκαιρα θέματα, όπως εσείς θα επιθυμούσατε.


Υ.Γ. Γιατί δεν τον διαβάζω πια. Είναι άλλωστε πασίγνωστος και δεν χρειάζεται "διαφημιστική" βοήθεια από μένα. Σας αρκεί ή έχω την υποχρέωση να σας αναλύσω ποιά από αυτά που γράφει δεν μου αρέσουν και γιατί; Επίσης, συνεχώς προσθέτω και αφαιρώ μπλογκ, ανάλογα ποια μου τραβάνε την προσοχή. Χωρίς αυτό να σημαίνει καθόλου οτι συμφωνώ με όσα γράφονται σε όσα παραμένουν στη λίστα. Κάτι άλλο θα θέλατε;

Ανώνυμος είπε...

Προκόπη,νάσαι πάντα καλά!
Με το συγκερκιμένο post με γύρισες χρόνια πίσω! Η Ελεθυθερία, η Γαλάνη και πολλοί ακόμα συνεχίζουν να φτιάχνουν το soundrack της ζωής μας.Μπορεί ο κόσμος, όντως, να καίγεται, αλλά χρειαζόμαστε την τέχνη, για να μην μας σκοτώσει η αλήθεια...
Σωτήρης

Prokopis Doukas είπε...

@Σωτήρης: Ευχαριστώ πολύ...

ShareThis