11.4.12

Από την αυτοκτονία στην κάλπη

Οι λόγοι που οδηγούν σε μια αυτοκτονία είναι εντελώς προσωπικοί - και ως τέτοιοι, στη σφαίρα του ιδιωτικού. Η επιβολή των αρνητικών συναισθημάτων και τελικά του θανάτου πάνω στη ζωή, δεν μπορεί ποτέ να είναι ευχάριστη ή επιθυμητή - και δύσκολα μπορεί να γίνει αντικείμενο δημόσιας συζήτησης. Επειδή όμως η πράξη του Δημήτρη Χριστούλα είχε ισχυρό αντίκτυπο στη δημόσια ζωή, οι πιθανές επιπτώσεις της έχουν σημασία.

Εξ όσων γνωρίζουμε, η περίπτωση του δεν είχε σχέση με κάποια ψυχική ασθένεια, πέρα ίσως από την ευρέως διαδεδομένη (και ενισχυόμενη από την κρίση) κατάθλιψη, ειδικά στην τρίτη ηλικία. Ως συνταξιούχος φαρμακοποιός, δεν είχε περιπέσει σε εξαθλίωση, ούτε είχε “πνιγεί στα χρέη”. Η απόφαση του να αφαιρέσει τη ζωή του, διαμαρτυρόμενος, ήταν απολύτως συνειδητή - και είναι απολύτως σεβαστή, ιδιαιτέρως μάλιστα επειδή δεν επέλεξε τη βία εναντίον άλλου, αλλά την αυτοθυσία, ώστε να στηρίξει τις προσωπικές του πεποιθήσεις.

Αν όμως η απόφαση του κερδίζει τον σεβασμό, αυτό δεν σημαίνει οτι κερδίζει και την εκτίμηση, πόσο μάλλον την αυτόματη έγκριση. Η αυτοθυσία από μόνη της δεν αρκεί, την ακολουθούν άλλωστε ιδιαιτέρως φανατικοί άνθρωποι, όπως οι καμικάζι διαφόρων ιδεολογιών, με τις οποίες σπάνια μπορεί κανείς να συμφωνήσει, χωρίς να βιάσει τη λογική και τη σφαιρική θεώρηση της πραγματικότητας.

Ήταν λοιπόν μια βαθύτατα πολιτική πράξη - και ως τέτοια πρέπει να κριθεί και να επικριθεί, από όσους δεν είναι σύμφωνοι μαζί της. Ο αυτόχειρας επέλεξε να αυτοκτονήσει με δραματικό τρόπο, στη μέση της πλατείας Συντάγματος και με το ιδιόχειρο σημείωμα που άφησε, είναι προφανές οτι επιθυμούσε η πράξη του να σοκάρει, να “αφυπνίσει”, κατά την άποψη του - και ίσως και να αποτελέσει θρυαλλίδα περαιτέρω εξελίξεων.

Οι αναφορές του σε “κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου” και τα καλάσνικοφ, όπως και η προτροπή του “να πάρουν οι νέοι τα όπλα και να κρεμάσουν τους προδότες” αποτυπώνουν ανάγλυφα έναν ακραίο καφενειακό λόγο εύκολης καταγγελίας, που πάντοτε ενδημούσε, μεταξύ τυρού και αχλαδίου, στη χώρα μας - αλλά με την οικονομική κρίση έχει ενταθεί σε μια μερίδα της κοινωνίας, που θεωρεί μάλιστα οτι αποτελεί και τη συντριπτική πλειοψηφία.

Η αντίληψη οτι όλα έβαιναν καλώς μέχρι το 2009, όσο το δανεικό χρήμα έρρεε και μοιραζόταν με διάφορους θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους, ενώ μετά “κάποιοι μας ξεπούλησαν”, αναδεικνύει την αδυναμία πολλών κοινωνικών στρωμάτων να αναλύσουν τις αιτίες της κρίσης και να κινηθούν διορθωτικά.

Η πράξη θα μπορούσε εύκολα να ξεχαστεί, αν δεν τροφοδοτούσε ακόμα περισσότερο τις επιφανειακές και επιπόλαιες αναλύσεις, που οδηγούν σε τέτοιου είδους κορώνες και στα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος, αναζητώντας πλέον και ευρεία κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Οι επικριτές του μνημονίου μπορεί να έχουν πολύ σοβαρά επιχειρήματα, ωστόσο κάτω από την ομπρέλα του “αντιμνημονιακού αγώνα” συνωθούνται όλοι όσοι εμφορούνται από απόψεις στα όρια της ανυποληψίας - και αυτό πρέπει να προβληματίσει.

Ο φανατισμός και το μίσος που εκφράζεται από πολλούς οπαδούς των διαφόρων κινημάτων, ευτυχώς δεν βρήκε τις επόμενες ημέρες, ιδιαίτερα μεγάλη ανταπόκριση σε διαδηλωτές και “αγανακτισμένους”. Η αυτοκτονία μάλλον “μούδιασε” την ελληνική κοινωνία - και ίσως έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα, από αυτά που επιδίωκε.

Ωστόσο, είναι σαφές οτι η “ηρωοποίηση” τέτοιων αντιλήψεων ενέχει κινδύνους, όχι μόνο γιατί μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για αλλεπάλληλες τέτοιες πράξεις, με σκοπό τη διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, αλλά γιατί μπορεί να πυροδοτήσει επεισόδια βίας, όχι αυτοθυσίας αυτή τη φορά, αλλά εναντίον όσων, αυθαίρετα, “είναι απέναντι”. Ήδη ένας ειδικός φρουρός δέχθηκε επίθεση, ένας σκηνοθέτης υπέστη ξυλοδαρμό “επειδή έμοιαζε με έναν προβεβλημένο δημοσιογράφο” (και μετά του ζητούσαν συγνώμη), μεθαύριο κάποιος μπορεί να πάρει ένα όπλο και να στραφεί εναντίον όποιων νομίζει οτι είναι “εχθροί του έθνους”. Και φυσικά, ο κάθε “νοικοκυραίος” ή νεοναζί μπορεί να θεωρήσει οτι έχει το ελεύθερο, μέσα στην αναμπουμπούλα, να “καθαρίσει” και μερικούς ενοχλητικούς μετανάστες.

Οι προπηλακισμοί και η βία δεν θα οδηγήσουν ποτέ σε κάτι καλύτερο, όσο κι αν κάποιοι βαυκαλίζονται οτι “μόνο μια εξέγερση θα καθαρίσει το τοπίο” - εκτός αν θέλουμε να υποβαθμίσουμε τη ζωή μας, σε βαθμό κακουργήματος, για τις επόμενες δεκαετίες. Οι σπασμωδικές αγριότητες δεν δείχνουν παρά ανωριμότητα, η αυτοδικία και ο νόμος του Lynch δεν μπορούν παρά να μας υποβιβάσουν ακόμα περισσότερο. Αντιθέτως, ο διαρκής αγώνας και κόπος για την εμβάθυνση των θεσμών, την απόδοση δικαιοσύνης, το ξερίζωμα νοσηρών και τριτοκοσμικών νοοτροπιών, είναι τα μόνα που μπορούν να οδηγήσουν μια (έστω ατελή και στρεβλή) δημοκρατία σε βελτίωση, στον σύγχρονο κόσμο.

Αν η ελληνική κοινωνία αισθάνεται (και δικαίως) οτι το επίπεδο της πολιτικής τάξης την “προδίδει”, είναι δική της απόλυτη ευθύνη να την αλλάξει - δεν θα το πράξει για λογαριασμό μας κανένας Αμερικανός ή Σουηδός. Και θα την αλλάξει μόνο με θετικές κινήσεις, εκτοπίζοντας τους “νοσηρούς” και αντικαθιστώντας τους με υψηλότερου επιπέδου πολιτικά σχήματα και εκπροσώπους, τους οποίους οφείλει να βρει και να αναδείξει. Αν δεν το κάνει, είναι άξια της τύχης της. Κι αν στις επερχόμενες εκλογές, που ανακοινώνονται σήμερα, ετοιμάζεται να επιβραβεύσει τους πιο λαϊκιστές (και να εξοστρακίσει τους όποιους μεταρρυθμιστές στα υπάρχοντα πολιτικά σχήματα), όπως μπορεί να υποψιαστεί κανείς, τότε θα αποδείξει οτι δεν της φταίνε “οι πολιτικοί”. Αλλά η ίδια η αντανάκλαση της στον καθρέφτη...











H φωτό του κειμένου είναι από το wwww.epohi.gr και το εξώφυλλο από το www.amazon.com

Το post συνοδεύεται από το "Altalena" του Ιταλού Lino Cannavacciuolo.



buzz it!

12 σχόλια:

αθεόφοβος είπε...

Αντιθέτως, ο διαρκής αγώνας και κόπος για την εμβάθυνση των θεσμών, την απόδοση δικαιοσύνης, το ξερίζωμα νοσηρών και τριτοκοσμικών νοοτροπιών, είναι τα μόνα που μπορούν να οδηγήσουν μια (έστω ατελή και στρεβλή) δημοκρατία σε βελτίωση, στον σύγχρονο κόσμο.

Αυτή πραγματικά είναι και η μόνη λύση.
Το κείμενο αντιμετωπίζει με νηφαλιότητα και κοινή λογική την σημερινή πραγματικότητα.

gerasimos είπε...

"Ήταν λοιπόν μια βαθύτατα πολιτική πράξη...": θα έλεγα ότι ήταν μια βαθύτατα συμβολική πράξη. Και οι Έλληνες ψοφάμε για συμβολισμούς ("συμβολικό" παν/μιακό άσυλο, "συμβολικές" καταλήψεις δρόμων και δημοσίων κτιρίων, "συμβολικές" στάσεις εργασίας κοκ). Την ίδια μέρα με την αυτοκτονία ήρθε στη δημοσιότητα έκθεση της UNICEF σύμφωνα με την οποία περίπου 500.000 παιδιά στην Ελλάδα ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. "Φτωχή" σε συμβολισμούς η είδηση, πέρασε στα ψιλά...

Ανώνυμος είπε...

Μήπως, όμως, και οι υπάρχοντες "μεταρρυθμιστές" δεν έχουν λαϊκίσει απίστευτα τα τελευταία δύο χρόνια δίχως να κάνουν καμία ουσιαστική μεταρρύθμιση (παρά στα δύσκολα καταφεύγουν στην άγρια αστυνομική καταστολή); Δεν λαϊκίζει π.χ. ο Παπακων/νου όταν κλάιγεται πως δε μπορεί να βγει για καφέ; Άτομα που ήδη έχουν δώσει αρκετά δείγματα αποτυχίας, πώς ζητούν να τους ξαναεμπιστευτούμε;

BlondeElena

Ανώνυμος είπε...

Τελικά, αν και δεν το περίμενα, μάλλον ο Βενιζέλος έκανε το καλύτερο σχόλιο. Δηλαδή, κανένα σχόλιο. Οι κρίσεις και επικρίσεις για μια αυτοκτονία είναι παράταιρες, ανεξαρτήτως αφετηρίας.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΙΑΛΛΙΝΑΣ είπε...

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ..ΜΠΡΑΒΟ ΠΡΟΚΟΠΗ

Vagelis Palmos είπε...

Σέβομαι τον νεκρό-όπως κάθε νεκρό-διαφωνώ με τις απόψεις του.Τόσο απλά...

Prospero είπε...

ΚΑΛΟ......

Prokopis Doukas είπε...

@αθεόφοβος: Νομίζω οτι είναι η μόνη (πιθανή) λύση. Προσπαθώ εδώ και πολύ καιρό να πείσω, με κάθε τρόπο, οτι το "οφθαλμόν αντί οφθαλμού", δεν οδηγεί πουθενά. Ακόμα και η βία που "απαντά" στην απαράδεκτη αστυνομική βία είναι απράδεκτη. Στη δημοκρατία, η βία δεν απαντιέται ποτέ με βία - αλλιώς θα έπρεπε να πληρώνουμε τους δολοφόνους πόσο μάλλον τους βασανιστές ή τους χουντικούς δικτάτορες) "με το ίδιο νόμισμα". Και ο πολιτισμός μας ήδη έχει απορρίψει τέτοιες λύσεις...

@gerasimos: Έστω, συμβολική...

@ΒlondeElena: Έχεις μπερδέψει τις έννοιες. Λαϊκισμός είναι αυτό που "χαιδέυει τα αφτιά του πολίτη-πελάτη". Μπορεί να κατηγορήσεις τον Παπακων/νου οτι "κλαίγεται", αλλά αυτό που λέει, λαϊκισμός δεν είναι. Άσε που έχει απόλυτο δίκιο: Οι μεταρρυθμιστές σαν κι αυτόν, τον Ραγκούση, τον Μόσιαλο και άλλους είναι οι πιο "μισητοί" από τη βάση και συχνά αποσυνάγωγοι στα κόμματα τους. Ποιός από αυτούς μπορεί να κυκλοφορήσει χωρίς να φοβάται τον τραμπουκισμό του κάθε "αγανακτισμένου"; Στην καλύτερη περίπτωση, πολιτικοί σαν τον Μάνο αντιμετωπίζονται με συγκατάβαση ή αδιαφορία. Αν αυτή η στάση γίνει πλειοψηφική, δεν είναι απολύτως ενδεικτικό για το ποιόν του εκλογικού σώματος;

@Ανώνυμος: Διαφωνώ. Το να "στρίβεις δια του αρραβώνος" δεν είναι υπεύθυνη πολιτική στάση, είναι φόβος του πολιτικού κόστους. Κανονικά έπρεπε να πει τη διαφωνία του, μερικές ημέρες μετά, ώστε να μην κατηγορηθεί οτι δεν σέβεται τον (πρόσφατο) θάνατο. Η πράξη επιδίωκε να είναι πολιτική - και ως τέτοια πρέπει να αξιολογείται.

@ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΙΑΛΛΙΝΑΣ: Ευχαριστώ πολύ!

@Vagelis Palmos: Ναι, μόνο που αυτά τα αυτονόητα, λίγο είδαν το φως της δημοσιότητας...

@Prospero: Ευχαριστώ! ;-)

Ανώνυμος είπε...

Με συγχωρείς Προκόπη, αλλά συνεχίζω να θεωρώ-όπως και πολύς κόσμος- πως ο Παπακ απλώς λαϊκίζει. Ακόμη κι αν γίνεται αποδέκτης της δυσαρέσκειας του κόσμου, αυτό είναι αναμενόμενο μετά απ'όλα όσα έχουν συμβεί. Εξάλλου δεν κυκλοφορεί όλος ο κόσμος με γιαούρτια και με αυγά.

Ο Μάνος αντιμετωπίζεται με αδειαφορία, γιατί στο παρελθόν οι πράξεις του δε συμβάδιζαν με τη θεωρία που πρεσβεύει, δεν είχε κανένα ιδεολογικό πρόβλημα να συνεργαστεί με Καραμανλή και Παπανδρέου, επίσης, στη Δράση αντιμετωπίζουν το εκλογικό σώμα μάλλον με ελιτισμό, δεν έχουν κάνει κανένα άνοιγμα στην κοινωνία.

Πάντως μην ανησυχείτε για το εκλογικό σώμα και το ποιόν του. Στην επαρχία οι κομματικοί δεσμοί είναι μπετόν αρμέ, οπότε δε νομίζω να κινδυνέψει η αυτοδυναμία των 2 μεγάλων κομμάτων-που θα μας "σώσουν" για ακόμη μια φορά.

BlondeElena

Prokopis Doukas είπε...

@BlondeElena: Ξαναλέω, δεν είναι αυτό λαϊκισμός. Αν λαικίζει ο Παπακων/νου, τότε οι υπόλοιποι τι κάνουν; Μη χάνουμε το νόημα των λέξεων...

Οτι υπάρχει διάχυτο το κλίμα προπηλακισμού των πολιτικών, υπάρχει. Και ειδικά ο θεωρούμενος ως "αρχιτέκτονας του μνημονίου", είναι βέβαιο οτι πολύ συχνά θα είχε να αντιμετωπίσει καποιους καφρους. Δεν είναι απαραίτητο να συμβεί και κάθε μέρα, για να σε κλείσει σπίτι σου.

Ο Μάνος εκφράζει ένα μεταρρυθμιστικό, φιλελεύθερο κέντρο. Είναι φυσικό να έχει επιχειρήσει να συνεργαστεί και προς τα δεξιά (προέρχεται από τη ΝΔ άλλωστε) και προς τα αριστερά, εφόσον ο Παπανδρέου ήταν ανοιχτόμυαλος. Δεν είναι αυτός ο λόγος, ούτε ο "ελιτισμός" που αναφέρεις. Απλώς ήταν πάντοτε κόντρα στον λαικισμό που ήθελε το εκλογικό σώμα. Ούτε εγώ συνφωνώ σε πολλά με το Μάνο, αλλά το "άνοιγμα στην κοινωνία" που έχεις στο μυαλό σου, είναι ακριβώς η ικανοποίηση των αιτημάτων και το "χάιδεμα" του λαού, δηλαδή ο λαϊκισμός....

Δεν έχω κανένα πόνο για τα δύο μεγάλα κόμματα, αντιθέτως πιστεύω οτι πρέπει να φάνε ένα σοκ, μπας και αλλάξουν. Από την άλλα, τα "άφθαρτα" κόμματα είναι όλα στην "αντιμνημονιακή" ομπρέλλα, που συγκεντρώνει τον κάθε πικραμένο. Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη λοιπόν, με ελάχιστες νησίδες αξιοπρέπειας, σε πρόσωπα που αξίζουν. Ε, ας ψηφίσουμε αυτά. Αλλά δεν θα ψηφίσουμε αυτά, θα ψηφίσουμε τους χειρότερους...

sa-staid είπε...

Αντί σχολίου, παραθέτω το κλείσιμο πρόσφατης ανάρτησής μου, για το ίδιο θέμα:




"....Σε ότι με αφορά σαν πολίτη, και με όλο το σεβασμό στο δικαίωμα του καθενός να επιλέγει το συναίσθημα σαν πλαίσιο δράσης και αντίδρασης, σαν οδηγό επιλογής των δρόμων του, σαν βάση επιχειρηματολογίας για τις αποφάσεις του, προτιμώ τον ορθολογισμό και την αυτεπίγνωση γιατί με βοηθούν να βαδίζω έχοντας πάντα οδηγό το ίδιο σύστημα αξιών, την ίδια λογική ιεράρχησης προτεραιοτήτων, τους ίδιους κανόνες επιλογής στόχων και δράσεων.

Σε ότι με αφορά σαν πολίτη, και με όλο το σεβασμό στο δικαίωμα του καθενός να ερμηνεύει τα γεγονότα όπως θέλει, δεν μπορώ να θεωρήσω τις αυτοκτονίες που γίνονται σε δημόσιους χώρους και που οι αυτόχειρες αφήνουν μηνύματα για ερμηνείες και παρερμηνείες, σαν μεγαλύτερης σημασίας από τις εκατοντάδες άλλες αυτοκτονίες που γίνονται κάθε χρόνο στον τόπο μας και που κανείς δεν μαθαίνει τίποτα γι αυτές.

Σε ότι με αφορά, τέλος, σαν πολίτη, και με όλο το σεβασμό στο δικαίωμα του καθενός να διαθέτει τη ζωή του όπως θέλει, ακόμα και να την τερματίζει βίαια και να χρησιμοποιεί το θάνατό του για να στείλει ένα μήνυμα, προτιμώ το μήνυμα αντίστασης που εκπέμπουν αυτοί που ψάχνουν στα σκουπίδια για φαγητό, γιατί είναι ένα μήνυμα πάλης στη μέση μίας καταιγίδας, ένα μήνυμα προσπάθειας επιβίωσης κάτω από άκρως αντίξοες συνθήκες, ένα μήνυμα, τέλος, αισιοδοξίας ότι και αυτό θα το παλέψουμε, γι αυτό αξίζει τον κόπο να μας βρει ζωντανούς η επόμενη μέρα".

(Φυσικά, το τελευταίο δεν σημαίνει ότι συμφωνώ με αυτούς που θέλουν να πετάξουν το, λίγο έστω, φαγητό μας στα σκουπίδια για να μας κάνουν σκουπιδοφάγους επαναστάτες)

Prokopis Doukas είπε...

@ sa-staid: Δεν θα διαφωνήσω...

ShareThis