Η διπλωματία της ζωής

Η σκηνή που με συγκλόνισε περισσότερο από όλες στη “Λευκή Κορδέλα” δεν ήταν κάποια από τις πολλές σκηνές της (κρυμμένης) σωματικής βίας. Ήταν το λεκτικό παραλήρημα του γιατρού, που εξευτέλιζε με κάθε δυνατό τρόπο την (ερωμένη του) μαμή - καλώντας την να εξαφανιστεί από τη ζωή του. Η σκληρότητα στο απόγειο της, με το περίβλημα της ειλικρίνειας: “Είσαι άσκημη και βρωμάει η ανάσα σου”, “δεν μπορώ πια μαζί σου, μου προκαλείς εμετό”, “δεν πας να πεθάνεις” και άλλες παρόμοιες φράσεις...

Η ταινία του Μίχαελ Χάνεκε είναι μια σπουδή πάνω στο υπόστρωμα που “γέννησε” (ή μπόρεσε να δεχτεί) τον φασισμό - η διεστραμμένη προτεσταντική ηθικολογία, η κρυμμένη βία, η έντεχνη δημιουργία της ενοχής. Το αναλύει εξαιρετικά εδώ, ο oldboy.

Όπως και στο αριστουργηματικό “Κύμα” (Die Welle), που πραγματεύεται ένα (πραγματικό) σχολικό πείραμα δημιουργίας του φασισμού, η αναζήτηση του κοινού παρονομαστή οδηγεί στη γερμανική κουλτούρα: Είναι τα χαρακτηριστικά μιας φυλής που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτές τις εκτροπές; Είναι η θρησκευτική κουλτούρα μιας αυστηρής θρησκείας, που άρχισε ως αμφισβήτηση του καθολικισμού και εξελίχθηκε σε “δυνάστη” - και που όμως, σε άλλες χώρες, δεν προκάλεσε τα ίδια αποτελέσματα; Είναι η “γοτθική” αντίληψη των πραγμάτων, που μεταλαμπαδεύτηκε εν μέρει και στις ΗΠΑ, οτι πρέπει “να δουλέψουμε σκληρά, να δημιουργήσουμε με θετικό πνεύμα - και 1+1 κάνουν 2”; Κι όχι 2,5 όπως ενδεχομένως θα υποστήριζε ένας μεσογειακός, θέτοντας αμέσως τις υποσημειώσεις του σε κάθε ζήτημα, από την αντίρρηση περί βλαπτικότητας του καπνίσματος ως την άκρατη συνομωσιολογία;

Οι επιστήμονες, εθνολόγοι, ιστορικοί, ανθρωπολόγοι και κοινωνιολόγοι ίσως έχουν τις απαντήσεις. Αναρωτιέμαι, αν εμείς οι μεσογειακοί θα χρειαζόμασαν λίγο περισσότερη “σταράτη ντομπροσύνη”, που θα συμμαζέψει το “χύμα” μας. Λίγο μεγαλύτερη ειλικρίνεια στην αντιμετώπιση των προβλημάτων - και όχι μονίμως η αποφυγή του προβλήματος (“έλα μωρέ, τι φταίει ο συνάδελφος, καλό παιδί είναι, τη δουλίτσα του (δεν) έκανε...”), η υποκρισία της διπλωματίας (“αχ, πόσο σας εκτιμώ κυρία Παπαμπουρδοπούλου μου” - και μετά στο ψιθυριστό “είσαι μια κάργια εσύ”), η αποφυγή των συγκρούσεων και των ρήξεων, εκεί που ενδεχομένως θα χρειαζόταν.

Οπαδός της “διπλωματικής προσέγγισης” και στις προσωπικές σχέσεις, η απάντηση μου είναι αμέσως “όχι - και σίγουρα η face-to-face προσβολή και η βία δεν προσφέρουν απολύτως τίποτε”. Η ζωή πρέπει να βρίσκει τους τρόπους να γίνεται η δουλειά - αλλά και να επιβιώνει η ανθρωπιά. Η ζωή χρειάζεται τρυφερότητα - κι ας είναι μερικές φορές και “τεχνητή”. Η ζωή πρέπει να είναι φωτεινή - κάτι που ίσως ήταν τελείως αδύνατο σε ένα γερμανικό προτεσταντικό και φεουδαρχικό χωριό, λίγο πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ίσως γι αυτό ακριβώς η ανθρωπότητα έζησε τις χειρότερες σφαγές της ιστορίας της, στον 20ο αιώνα...




Οι φωτό είναι από τα http://www.myfilm.gr, http://en.wikipedia.org και το εξώφυλλο από το www.amazon.com

Θα μου επιτρέψετε να ασκήσω λίγο δημόσια κριτική, πάντως: Οι συνεντεύξεις καλό είναι γράφονται όταν γνωρίζει κανείς λίγο το αντικείμενο. Το να ονομάζεται "εφευρέτης του funk" (για λόγους εντυπωσιασμού) ο μεγάλος Αμερικανός σαξοφωνίστας Pee Wee Ellis, που βρίσκεται στην Αθήνα για εμφανίσεις στο Half Note, είναι αστείο. Είναι άγνωστο ποιός είναι ο "εφευρέτης του funk" - αν είναι κάποιος πάντως, αυτός είναι ο James Brown και όχι κάποιος από τους μουσικούς του. Ιδού μια ενδιαφέρουσα συζήτηση επί του θέματος. Επίσης, στην εισαγωγή της συνέντευξης, διαβάζει κανείς οτι ο Εllis συνεργάστηκε με τον Maceo Parker (προφέρεται Μέϊσιο) και τον Fred Wesley, αλλά και με τους J.B. Horns. Μόνο που πρόκειται για το ίδιο πράγμα - το εξαιρετικό τρίο των πνευστών του James Brown - εδώ σε ένα εξαιρετικό "τρυφερό" blues για να συνοδέψουν αυτό το post.