Το πρόβλημα δεν αφορά βεβαίως μόνο στο τουρκικό έδαφος – εξαπλώνεται και σε όλα τα ευρωπαϊκά εδάφη, όπου υπάρχουν μουσουλμάνοι. Μέσα σε αυτό το σκηνικό λοιπόν, η Ευρώπη (και με τη δυσάρεστη εμπειρία της διεύρυνσης προς ανατολάς στο παθητικό της) καλείται να επιβεβαιώσει την πρόθεση της να εντάξει την Τουρκία “κάποτε” στους κόλπους της. Για την ακρίβεια, καλείται να βρει τρόπους να τηρήσει τις δεσμεύσεις της, χωρίς να υποστεί τις συνέπειες μιας περαιτέρω διεύρυνσης, με επιπλέον προβλήματα την ισλαμική ταυτότητα της χώρας και τον τεράστιο πληθυσμό της, των 70 εκατομμυρίων και πλέον - που θα της δώσει το δικαίωμα για περισσότερες “ψήφους” ακόμα και από τη Γερμανία.
Και στην πιο ευρωπαϊκή της εκδοχή, η Τουρκία είναι μια χώρα φοβισμένη από το δικτατορικό της παρελθόν και το στρατοκρατικό της παρόν – το βλέπεις στον τρόπο με τον οποίο φέρεται η αστυνομία. Είναι μια χώρα φτωχή, με πολλές εκφάνσεις της ζωής να θυμίζουν Ελλάδα περασμένων δεκαετιών – κάτι που εξηγεί και την επιτυχία των ισλαμιστών του Ερντογάν, που έδρασαν σαν “στρατός σωτηρίας”. Είναι μια χώρα με τη συντριπτική πλειονότητα (ακόμα και των πολύ νέων) να μη μιλάει “γρυ” Αγγλικά, ούτε άλλη ξένη γλώσσα. Είναι μια χώρα που ακόμα αφήνει “ελεύθερο” τον αριθμό των επιβατών στα πλοία για τα Πριγκηπονήσια, αδιαφορώντας για το αν υπάρχουν αρκετά σωσίβια. Είναι μια χώρα “υψηλού εθνικισμού”, που παλεύει με το ακατέργαστο φαλλοκρατικό πολλών “παραδοσιακών” ανδρών – αλλά και με την καθαριότητα, την καλογουστιά, το ανοιχτό πνεύμα.
Πάνω απ' όλα όμως, η Τουρκία είναι μια χώρα που παλεύει με το ίδιο της το μέλλον. Εγκλωβισμένη σε μια μοναδική διελκυστίνδα μεταξύ του δυτικότροπου στρατιωτικού κατεστημένου (που όμως δεν θέλει την Ευρώπη γιατί θα του αφαιρέσει βεβαίως τις εξουσίες) και του ισλαμικού στοιχείου (που μοιάζει πιο “δημοκρατικό”, αλλά και αυτό θα “κλωτσήσει” με τις ευρωπαϊκές επιταγές), η Τουρκία δεν ξέρει ποιο θα είναι το επόμενο της πρόσωπο: Θα μπορέσει να απαλλαγεί ποτέ από τη θρυλική “ανατολίτικη κουτοπονηριά”; Ακολουθώντας μέχρι τώρα τη μέθοδο μιας “εθνικής σοφιστείας”, που συνοψίζεται στο “χρησιμοποιούμε κάθε μικρή και ασήμαντη κατάκτηση, όπως
το κλείσιμο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και εγείρουμε μονίμως μια νέα αξίωση στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης” οδηγείται πολλές φορές σε διπλωματικές νίκες - αλλά μακροπρόθεσμα στην ίδια της την καθυστέρηση.
Η Τουρκία κινδυνεύει εδώ και χρόνια να την πάθει, όπως έγινε και με τις τεράστιες ισλαμικές επιγραφές, που είχαν φτιαχτεί μέσα στην Αγία Σοφία, τα 500 χρόνια που ήταν τζαμί: Όταν τη μετέτρεψαν σε μουσείο, επιχείρησαν να τις βγάλουν έξω – ανακαλύπτοντας οτι ήταν αδύνατο να χωρέσουν από τις (μικρότερες τους) θύρες εισόδου...
Παίζοντας “τη γάτα με το ποντίκι” με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Τουρκία φαίνεται οτι και πάλι θα γλυτώσει την αξιολόγηση (παρά τις επιφαινόμενες αντιρρήσεις Ελλάδας και Κύπρου) τον Δεκέμβρη, με το τέλος της σουηδικής προεδρίας – ένα ακόμα επεισόδιο στο αέναο παζάρι, που έχει στο επίκεντρο του και το Κυπριακό. Το Παρίσι και το Βερολίνο υπονοούν σε όλους τους τόνους οτι η ένταξη πρέπει να μετατραπεί σε ειδική σχέση – αν και ο Μπερνάρ Κουσνέρ πάλι δεν μίλησε καθαρά για τις προθέσεις Σαρκοζί.
Η Τουρκία, εκτός από μια τεράστια αγορά, είναι πάντα μια περιφερειακή δύναμη στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής – ιδιαίτερα μετά και την “επαναφορά της στο θρόνο” από την Ουάσινγκτον. Είναι όμως και μια “δεξαμενή” εκατομμυρίων ψυχών, που ψάχνουν εναγωνίως το καλύτερο. Το συμφέρον μας είναι να προαχθούν και να εκδημοκρατιστούν. Θα αντέξει η Ευρώπη να ταυτίσει τα συμφέροντα της μαζί της;
Το κείμενο αυτό γράφτηκε για την Athens Voice της Τετάρτης 29.04.09
Οι φωτό είναι δικές μου - και απεικονίζουν κατά σειρά τέσσερα μέρη που θεωρώ οτι πρέπει να επισκεφθείτε, αν πάτε στην Istanbul: Τον σταθμό των τρένων (κάποτε κατάληξη του Orient Express) Sirkeci, τη "Μονή της Χώρας" (x2), τη "μικρή" (κιουτσούκ) Αγιά Σοφιά και το (υπόγειο) υδραγωγείο του Ιουστινιανού (Yerebatan).
Το post συνοδεύεται από: Την Ευανθία Ρεμπούτσικα με το O.S.T. της "Πολίτικης Κουζίνας", το συγκρότημα του Τούρκου Ilhan Ersahin στη Νέα Υόρκη Wax Poetic (με τη φωνή της Norah Jones) και τη συνεργασία των Brooklyn Funk Essentials με το τουρκικό συγκρότημα των Laço Tayfa.
%20%20.jpg)
20 σχόλια:
καλημέρα! Δυο συνειρμοί:
η Ελλάδα όταν μπήκε στην τότε ΕΟΚ είχε μολις βγει μεγάλη περίοδο πολιτικής αστάθειας, υστερούσε σημαντικά σε επίπεδο πολιτικού πολιτισμού, στο εσωτερικό της χώρας υπήρχαν σοβαρές αντιρρήσεις και για την ένταξη και για τον προσανατολισμό της χώρας (θυμόμαστε τη στιχομυθία του "ανήκομεν στη δύσιν") όμως τελικά η ένταξη μας έβαλε σε ένα δρόμο σύχγρονο ή έστω δυτικότροπο.
Επίσης, εκτός από την Τουρκία, και η ίδια η Ένωση αναζητεί προσανατολισμό, μετά από μια μεγάλη πορεία στον αυτόματο πιλότο της διεύρυνσης και της εμβάθυνσης. Μάλιστα το ίδιο το ζήτημα της ένταξης της Τουρκίας ίσως δώσει έμμεσα την απάντηση για τον προσανατολισμό και την ταυτότητα της μελλοντικής Ευρώπης.
Πολύ καλημέρα!
Αντίθετα με ότι πιστεύουμε οι γενικώς ισλαμόφοβοι στην Ελλάδα, το άγριο πρόσωπο της Τουρκίας οφείλεται στο "δυτικότροπο" στρατοκρατικό καθεστώς που εγκαινίασε ο Κεμάλ και εξακολουθεί να στοιχειώνει πιεστικά την Τουρκία. Το τουρκικό Ισλάμ δεν έχει τις εξαιρετικά καταπιεστικές παραδόσεις του αραβικού μουσουλμανισμού. Προφανώς και έχει σοβαρά ζητήματα με τα δικαιώματα των γυναικών, αλλά όσο παράδοξο και αντίθετο με όσα μαθαίνουμε από την επίσημη ιστορία, το τουρκικό Ισλάμ ήταν πολύ πιο ανεκτικό και λιγότερο μισαλλόδοξο από τα λοιπά σουνιτικά παρακλάδια που συναντάμε π.χ. στη Σαουδική Αραβία. Ας μην ξεχνάμε ότι στην Οθωμανική αυτοκρατορία, δεκάδες μη-μουσουλμανικές θρησκευτικές κοινότητες συμβίωσαν κάτω από τον ίδιο σουλτάνο. Προφανώς με προβλήματα, αλλά και με δικαιώματα, προνόμια και κάποιου βαθμού ανοχή. Και για να μη γελιόμαστε, το στρατιωτικό "βαθύ" κράτος της γείτονος παίζει πολύ συχνά και ισλαμικά χαρτιά, ανάλογα με το διεθνές ή εγχώριο κοινό στο οποίο απευθύνεται.
Έχεις δίκιο όμως Προκόπη ότι η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα δεκάδων εκατομμυρίων γειτόνων που σίγουρα ψάχνουν για κάτι καλύτερο. Νομίζω πως είναι και στο δικό μας χέρι να βοηθήσουμε, κατ' αρχήν αποτάσσοντας από το μυαλό μας την εικόνα του τούρκου που κυνηγάει τους χριστιανούς με χατζάρια. Αυτά ας τα αφήσουμε στην ιστορία και τις ελληνικές ταινίες.
Εξαιρετικό το κείμενό σου.
@mecomitsos: Συμφωνώ και για τα δύο - αν και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική...
@Θεοδoτα Ναντσου: Ελπίζω να μη βγήκε "ισλαμόφοβο" αυτό το κείμενο. Το λέω νομίζω, οτι η διελκυστίνδα είναι περίεργη στην Τουρκία - το δυτικότροπο στρατιωτικό κατεστημένο είναι πιο συντηρητικό και αντιευρωπαϊκό από το ισλαμικό κόμμα που κυβερνάει.
Οι Τούρκοι πάντως είναι γενικώς πολύ ευγενείς, εξυπηρετικοί, "γλυκείς". Ψάχνονται με το design, με το σύγχρονο, με τον εκσυγχρονισμό τους. Και φυσικά αξίζουν (και μας συμφέρει, όπως με όλους τους γείτονες) να προχωρήσουν προς την πρόοδο - και όχι την καθυστέρηση. Το "καροτάκι" της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι νομίζω "απαραίτητη προϋπόθεση", για να συμβεί αυτό.
Μπας και σταματήσουμε να ξοδεύουμε και τόσα άχρηστα εκατομμύρια σε όπλα και στις μίζες τους...
Μη με παρεξηγήσετε, το κείμενο δεν ήταν καθόλου ισλαμόφοβο. Γενικότερα στην Ελλάδα όμως τείνουμε να φοβόμαστε περισσότερο τη μαντίλα από το υποχρεωτικό κάδρο του Μουσταφά Κεμάλ σε κάθε ψιλικατζίδικο και κεμπαμπτζίδικο της Πόλης.
Συμφωνώ και επαυξάνω για την ευγένεια που συναντάς στην Τουρκία, η οποία έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με την "μπρουτ" εικόνα που έχουμε για τους Τούρκους. Θέλω να δηλώνω και να αισθάνομαι ότι δεν πάσχω από οποιεσδήποτε αταβιστικές, βυζαντινολατρικές ή εθνικιστικές ιδεοληψίες. Όμως κάθε φορά που χρειάζεται να ταξιδέψω στην Πόλη (ειδικά εκεί) νιώθω σαν στο σπίτι μου.
Εγώ έχω μια βαθειά αγάπη για την Τουρκια και τους ανθρώπους της και έντονη συμπάθεια για τις εντάσεις που βλέπω στην πολιτική και κοινωνική της καθημερινότητα. Με αυτό το δεδομένο θέλω να σε συγχαρώ για ένα άρθρο ισορροπημένο, μεστό, χωρίς υπέρ-απλουστεύσεις - πράγμα δύσκολο για αυτή τη χωρα.
Το μόνο που θα ήθελα να πω είναι οτι με όσους Τούρκους έχω μιλήσει πολλά χρόνια τώρα (άνθρωποι που δουλέυουμε στην ίδια εταιρεία), κανείς τους δεν έχει εκφραστεί υπέρ της ένταξης της χώρας τους στην ΕΕ, μερικοί ήταν και ιδιαίτερα αντίθετοι μάλιστα. Κοινό χαρακτηριστικό όλων, αν έχει κάποια σημασία, είναι οτι είναι άντρες, κατάγονται και ζουν ή μόνο ζουν στην Πολη και έχουν πολυτεχνειακό πτυχίο.
Με την καλημέρα μου
@Θεοδoτα Ναντσου: Μπράβο, αυτό το πορτρέτο του Κεμάλ παντού, είναι σα να έχει βγει από το 1984 του Orwell - ίδιος ο "Μεγάλος Αδελφός"...
@ Lalù: Ευχαριστώ πού - χαίρομαι αν το πέτυχα...
@yb: Ίσως γιατί αισθάνονται οτι θα τους "στριμώξει"; Ίσως γιατί δεν βλέπουν τα οφέλη; (πρόβλημα το λέω αυτό το τελευταίο...)
Αναφερόμενοι στην Τουρκία έχω την αίσθηση ότι μιλάμε για μια χώρα δυο κόσμων, δύσης - ανατολής. 'Ετσι τουλάχιστον την "εισέπραξα" τις φορές που βρέθηκα εκεί ως επισκέπτης. Εκτιμώ πως είναι τεράστιες οι αποστάσεις που πρέπει να διανυθούν τόσο από την πλευρά της Ευρώπης, όσο κι απ' την πλευρά της Τουρκίας, ώστε να συντονιστούν οι αντιλήψεις κι ο βηματισμός τους. Η Ε.Ε. με την παρούσα τουλάχιστον μορφή θεωρώ ότι αδυνατεί να συντονιστεί προς την κατεύθυνση της σύγκλισης. 'Οσον αφορά τη χώρα μας, είναι εκτιμώ τόσο ισχυρά κάποια στερεότυπα, τα οποία τροφοδοτούνται διαχρονικά κι από πολιτικές εσωτερικής κατανάλωσης αλλά και τουρκικές προκλήσεις, ώστε οι σχέσεις καλής γειτονίας και φιλίας να φαντάζουν ουτοπικές. 'Ομως η σταθερή πολιτική προσέγγυσης, κατανόησης, συνεργασίας και εξισορρόπησης των σχέσεων, στη βάση φυσικά της αμοιβαιότητας και με ξεκάθαρους εθνικά στόχους, τόσο διμερώς όσο και μέσα από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. κι άλλων διεθνών οργανισμών, θα είχε να προσφέρει θετικά και στις δυο χώρες.
O ekdimokratismos tis Turkias pernaei mesa apo tin Eurwpi, nai. Einai poly voliko gia tin Elliniki kai Cypriaki igesia na milane gia pliri entaksi tis Turkias ki oxi eidiko kathestws afou gnwrizoun kala oti vraxyprothesma estw, i Turkia de dinatai na ekplirwsei ta kritiria tis Copenghagis. To eidiko kathestws kat' eme akougetai pio realistiki ekdoxi kai o realismos einai aytos pou kalws i kakws odigei stin allagi (i epitefksi tou efiktou). Opote, ean eimaste ypermaxoi tis allagis sti xwra ayti as afisoume ta megala ki as prosanatolistoume sta efikta. Apo tin alli, einai ki ayto meros tis erwtisis 'ti Eurwpi theloume'. Oloi oi kaloi xwrane?
Δεν αντιλαμβάνομαι τι ακριβώς θα κερδίσουμε με την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. Αυτοί μπορεί να κερδίσουν πολλά, μπορεί και όχι. Εμείς τι θα κερδίσουμε;
Επίσης δεν καταλαβαίνω το " παραβιάζοντας κάθε έννοια ισότητας των δύο φύλων – μια από τις βασικές αρχές δικαιωμάτων του ανθρώπου, κεφαλαιώδης και για τις ευρωπαϊκές αξίες."
Δεν φοράνε όλες οι γυναίκες στην Τουρκία μαντήλα, ενώ υπάρχουν και κάποιες που φοράνε μαύρη μπούρκα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά στο αρχαιολογικό τους μουσείο είχα δει στο καφέ του και δύο καλοντυμένες κοπέλες, η μια φορύσε μαντήλα. Προφανώς γιατί έτσι ήθελε. Δεν υπήρχε κάποιος άντρας εκεί κοντά για να την..τιμωρήσει εαν την έβγαζε.
Υποτίθεται πως καιγόμαστε για την ελευθερία της έκφρασης, αλλά είναι ταυτόχρονα....καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων το να δείχνει κανείς την πίστη του; Το εαν καταπιέζεται για να το κάνει, ΔΕΝ το ξέρουμε.
Όπως έχουμε εδώ διάφορες περιπτώσεις ανθρώπων που έχουν τον...Χριστό στο κινητό τους, έτσι κι εκεί φοράνε μπούρκες και μαντήλες.
Α, μην ξεχνάμε και τις συνεχείς αρπαγές των περιουσιών των Ελλήνων της "Ιστανμπούλ". Ένα θέμα για το οποίο ο Ελληνικός Τύπος απλώς σιωπά.
Χμ, αργήσατε λίγο, αλλά θέσατε τα πιο σημαντικά...
@spizaetos: Η άποψη μου είναι οτι μια Ευρωπαϊκή, δημοκρατική και λιγότερο μιλιταριστική Τουρκία μας συμφέρει: Θα αναγκάζεται να συμεριφέρεται λιγότερο επιθετικά/διεκδικητικά/κουτοπόνηρα. Θα αναγκαστεί να παίξει με του κανόνες της Ε.Ε. Σε τελική ανάλυση, αυτό θα ωφελήσει και τις δύο χώρες μας, που θα προαχθούν και θα ξοδεύουν πολύ λιγότερα σε εξοπλισμούς - μια αιμορραγία που μας κρατάει δεκαετίες πίσω.
Η μαντήλα τώρα: Κάνετε κατά την άποψη μου ένα σημαντικό λάθος. Δεν έχει σημασία αν αυτή που φοράει τη μαντήλα, το "θέλει" ή το "δέχεται" (ή ακόμα θεωρεί οτι δεν "υποβιβάζεται"). Ακόμα και να μας διαβεβαιώνει οτι δεν το "κάνει με το ζόρι", δεν ξέρουμε τι καταπίεση τρώει από το φαλλοκρατικό περιβάλλον της. Δεύτερο, είτε θέλει είτε όχι, η Ευρώπη του Διαφωτισμού δεν μπορεί να δέχεται μια διάκριση (είτε μαντήλα είτε μπούρκα) - με την ίδια λογική που δεν μπορεί να δέχεται οποιαδήποτε κουλτούρα διακρίσεων. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να δέχεται το επιχείρημα μιας φυλής οτι είναι στην κουλτούρα της ή στην επιθυμία της, να υφίστανται οι γυναίκες κλειτοριδεκτομή (για να σας φέρω ένα ακραίο παράδειγμα). Όποιος θέλει (είτε μετανάστης, είτε κράτος - μέλος) να υφίσταται εντός Ευρώπης, πρέπει να αποδέχεται όχι τις "χριστιανικές", αλλά τις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που εγκαθιδρύθηκαν αρχικά με τη Γαλλική Επανάσταση - και απετέλεσαν στη συνέχεια τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής κοινότητας.
Η Ευρώπη πιστεύω θα αναγκάσει και την Τουρκία να διατηρήσει το "κοσμικό" κράτος. Το κακό είναι οτι το στρατιωτικό κατεστημένο, που είναι ο βασικός "θεματοφύλακας" του, δεν θέλει τον περιορισμό του από τους θεσμούς που θα επιβάλει η Ευρώπη.
Εννοείται οτι μιλάτε με έναν άνθρωπο, που θεωρεί ως αυτονόητα θετικό το πραγματικά ανεξίθρησκο κράτος - και σίγουρα αρνητική την εξάρτηση των ανθρώπων από θρησκευτικά συστηήματα και εκλησίες.
@Vicky: Νομίζω λοιπόν, αγαπητή, οτι αυτή την ανεξίθρησκη Ευρώπη που σέβεται τα δικαιώματα - όπως περιγράφω παραπάνω - θέλουμε.
@Ευάγγελος: Αλλά όπως λέτε κι εσείς (καλώς ήλθατε!), όλα επιτυγχάνονται σωστά μόνο με την πειθώ και την συνεννόηση. Η Ευρώπη έχει τον πιο σοβαρό και ανθρωπιστικό τρόπο να πείθει. Λέει στο υποψήφιο μέλος: Θέλεις κονδύλια; Τότε πρέπει να εκσυγχρονιστείς σε αυτά και αυτά. Αν θέλεις το κάνεις. Αν όχι, κάτσε έξω - δεν σε υποχρεώνω σε τίποτα. Είναι λοιπόν στην ωριμότητα των λαών να αποδεχτούν και να προχωρήσουν μπροστά...
@spizaetos
Υ.Γ. Για να εξηγήσω ακόμε περισσότερο: Το οτι έχει κάποιος το Χριστό στο κινητό του ή κάνει μετάνοιες ή προσεύχεται 100 φορές την ημέρα (ή οτιδήποτε άλλο) είναι μεν δείγμα "καθυστέρησης" (κατά την προσωπική μου άποψη) - αλλά δεν εμπίπτει στην κουβέντα μας, γιατί ΔΕΝ είναι διάκριση, δεν παραβιάζει την αρχή της ισότητας των δύο φύλων.
Το πρόβλημα με τη μαντήλα είναι αυτό: Αφορά ΜΟΝΟ τις γυναίκες. Αν τη φορούσαν και οι άνδρες, θα ήταν απλώς μια ένδειξη θρησκευτικής πίστης - όχι "ενθαρρυντικό", αλλά αναπόφευκτα στο πλαίσιο της ελεύθερης έκφρασης (θρησκευτικής ή μη). Η μαντήλα (ή ακόμα χειρότερα η μπούρκα) "μεταφράζεται" στα μάτια μας, ως μια αυστηρή "ηθική", που αφορά μόνο το "κατώτερο" ή το "βρώμικο" φύλο...
Υπάρχει κι ένα γενικότερο θέμα βέβαια, για το αν η δήλωση των φιλοσοφικών (θρησκευτικών, πολιτικών κλπ.) πεποιθήσεων, έτσι "φάτσα φόρα", μπορεί να συνιστά ή να προεσφέρει έδαφος για διακρίσεις. Είναι προσωπικό δεδομένο (ως τέτοιο προστατεύεται) - κι αν σ' ένα περιβάλλον όλο χριστιανούς κάποιος δηλώνει μουσουλμάνος, ίσως υφίσταται διάκριση. Αυτό ήταν άλλωστε και το ζήτημα με την λεγόμενη "προεαιρετική" αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες - που συνιστά και αυτό (ίσως περισσότερο κι από την υποχρεωτική αναγραφή) διάκριση...
Με αφορμή την τελευταία σας παράγραφο: Μια κοινωνία πραγματικά δημοκρατική δεν κρύβει, δεν παρασιωπά τις ιδιαιτερότητες των μελών της, αλλά αντίθετα πρέπει να έχει τη δύναμη να τις αναδεικνύει, να τις ενθαρρύνει και να τις προστατεύει από συμπεριφορές που τυχόν τείνουν να τις καταλύσουν. Μια κοινωνία που λέει στα μέλη της: Σσσσστ! Σιωπή! Μην αποκαλύπτετε το θρήσκευμά σας, κρατείστε το κρυφό γιατί μπορεί να υποστείτε διακρίσεις, είναι το λιγότερο δημοκρατικά ελλειμματική.
Με τέτοιου είδους μέτρα ουσιαστικά η κοινωνία μας μετακυλίει την ευθύνη για την αντιμετώπιση του προβλήματος στους φορείς της διαφορετικότητας λέγοντάς τους: «Μη τυχόν και αποκαλύψετε ότι είστε διαφορετικοί γιατί τη βάψατε! Δεν θα σας φταίει κανείς μετά!» Αντί να λέει: «Βγείτε και βροντοφωνάξτε τη διαφορετικότητά σας κι όποιος σας πειράξει θα έχει να κάνει μαζί μου», δηλ. με το κράτος. (Να διευκρινίσω ότι δεν αναφέρομαι συγκεκριμένα στις ταυτότητες, αλλά στο δικαίωμα του καθενός να επικαλείται οπουδήποτε και οποτεδήποτε τη θρησκεία στην οποία πιστεύει. Την επιχειρηματολογία όμως για την αποκήρυξη της προαιρετικής αναγραφής του θρησκεύματος τη θεωρώ εσφαλμένη).
Το κράτος θα πρέπει να καλείται να παρέμβει διττώς, αφ’ενός διαμορφώνοντας δημοκρατικούς πολίτες, εμπεδώνοντας στη συνείδησή τους την έννοια της δημοκρατίας, και αφ’ετέρου επιβάλλοντας κυρώσεις (αστικές και διοικητικές) στους δράστες των διακρίσεων.
Μπορεί να ακούγονται αφελή αυτά, αλλά αισθάνομαι ότι μια κοινωνία που μου λέει, κράτα για τον εαυτό σου όσα περισσότερα μπορείς γιατί μπορεί να τη πάθεις, είναι καταπιεστική και φοβική και μου δημιουργεί αίσθημα ανελευθερίας.
@Χριστίνα: Όχι δεν θα χαρακτήριζα αφελή αυτά που λέτε, αλλά "ιδεατά" και "ιδανικά". Για πηγαίνετε να το πείτε αυτό στον κάτοικο του Εχίνου, που μέχρι πριν από 20 χρόνια είχε μπάρες - και ακόμα και τώρα δεν θα γίνει ποτέ (αν το επιθυμεί) υψηλόβαθμος αξιωματικός, γιατί είναι μουσουλμάνος - άρα και ύποπτος να είναι "πράκτορας των Τούρκων"...
Άλλωστε, γενικώς οι πεποιθήσεις δεν είναι κατά τη γνώμη μου προς "διαφήμιση". Θέλω να πω, οτι κανείς δεν διανοείται σε μια σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία να σας ρωτήσει (ή να σα κατατάξει κάπου) επειδή ψηφίζετε ΝΔ, ΠΑΣΟΚ ή ΚΚΕ. Δεν δικαιούται να σας ρωτήσει. Με την ίδια λογική λοιπόν, γιατί να ξέρει αν εσείς πιστεύετε στον Βραχμαπούτρα, είστε Ολυμπιακός ή πιστεύετε στη μετά θάνατο ζωή. Φτάνει να μην παραβιάζετε τις κοινά αποδεκτές αρχές των δικαιωμάτων του ανθρώπου...
Με αφορμή το σχόλιο της Χριστίνας, επιτρέψτε μου μια σύντομη παρατήρηση για τις ταυτότητες. Δε καταλαβαίνω γιατί χαρακτηρίζουμε μια κοινωνία δημοκρατικά ελλειπή επειδή δεν επιτρέπει στους πολίτες της να εκδηλώνουν πεποιθήσεις τους σε ένα διοικητικό έγγραφο. Η ταυτότητά μου αναγράφει ονοματεπώνυμο, στοιχεία πατρός-μητρός, ημ/νια και τόπο γέννησης, το δήμο στον οποίο ανήκω καθώς και την αρχή έκδοσης. Αυτά είναι τα προσδιοριστικά μου χαρακτηριστικά σε ότι αφορά τις σχέσεις μου με κράτος και με τρίτους. Σκέφτομαι πιθανούς λόγους για να δείξω σε κάποιον τη ταυτότητα.. check in, κεπ, τράπεζα, συμβολαιογράφος, διαγωνισμοί, εξετάσεις κλπ κλπ. Η ταυτότητα απαντάει στο ερώτημα 'είσαι εσύ;', δε νομίζω να απαντάει στο αίτημα 'μίλησε μου για σένα'.
Δημοκρατικά ελλειπή ίσως να χαρακτηρίσουμε μια κοινωνία που δε προνοεί για παράδειγμα αναφορικά με τη λειτουργία χώρων άσκησης των θρησκευτικών καθηκόντων μη χριστιανών. Ίσως να κάνω λάθος αλλά έχω την εντύπωση πως στην Αθήνα δεν υπάρχει τζαμί, υπάρχει;
@Vicky: Όχι, ακόμα δεν έχει υπάρχει...
Κατά τα άλλα, συμφωνούμε απολύτως! :-)
@Vicky και ΠΔ: Κατ' αρχάς διευκρίνισα ότι δεν αναφερόμουν ειδικά στο θέμα των ταυτοτήτων, αλλά ότι με προβληματίζει η φιλοσοφία που κρύβεται πίσω από την παρασιώπηση των διαφόρων ιδιαιτεροτήτων, η οποία είναι σαφώς ίδιον δημοκρατικά ελλιπούς κοινωνίας.
Σε ό,τι αφορά στις ταυτότητες θεωρητικά το ζήτημα νομίζω τίθεται ως εξής:
Αν το κράτος έχει συναρτήσει (καλώς ή κακώς) την άσκηση ορισμένων δημοσίων υποχρεώσεων (π.χ. στράτευση) ή δημοσίων λειτουργημάτων (π.χ. καθηγητής θρησκευτικών σε σχολεία) με την κατοχή συγκεκριμένων θρησκευτικών πεποιθήσεων τότε είναι αναγκασμένο να ζητά να πληροφορηθεί για τις πεποιθήσεις αυτές έως ότου τυχόν οι προϋποθέσεις αυτές καταργηθούν ή κηρυχθούν αντισυνταγματικές. Αν όμως δεν υφίσταται ζήτημα εξυπηρέτησης τέτοιων δημοσίων σκοπών, τότε σαφώς το κράτος δεν έχει λόγο να ρωτά περί του θέματος.
Αυτά που είπα στο προηγούμενο ποστ έχουν ίσως περισσότερο εφαρμογή σε περιπτώσεις όπως της Γαλλίας που νομίζω ότι έχει απαγορεύσει στις μουσουλμάνες να εμφανίζονται με μαντήλα στα σχολεία για να μην προκαλούν και προκαλούνται αντίστοιχα από τους συμμαθητές τους... Το σκεπτικό που κρύβεται πίσω από μια τέτοια απόφαση νομίζω ότι σταδιακά θα μας οδηγήσει στην ομοιομορφία και την ισοπέδωση και στον ενταφιασμό της δημοκρατικής έκφρασης.
Τέλος, ναι, υπάρχει τζαμί στην Αθήνα! Το γνωστό, στην πλατεία Μοναστηρακίου (τζαμί Τζισταράκη), το οποίο όμως δεν λειτουργεί ως τέτοιο... (δείτε εδώ: http://www.eie.gr/archaeologia/gr/arxeio_more.aspx?id=91)
@Χριστίνα: Το σκεπτικό νομίζω στη Γαλλία δεν είναι αυτό που λέτε (να μην προκαλούν και να μην προκαλούν). Είναι οτι η Γαλλία είναι κοσμικό κράτος ("etat laique") και ως τέτοιο δεν μπορεί να δέχεται τις διακρίσεις που απορρέουν από οποιαδήποτε θρησκευτική πίστη.
Καλή είναι και η "μη ομοιομορφία" και η έκφραση κάθε κουλτούρας - αλλά επιμένω: Αν μια κουλτούρα θεωρεί οτι ο άνδρας μπορεί να γυρνάει σπίτι και να πλακώνει ατιμωρητί στα χαστούκια τη γυναίκα του - τότε λυπάμαι, δεν μπορώ να δεχτώ την κουλτούρα αυτή. Αντιβαίνει στις γενικές αρχές των δικαιωμάτων, πάνω στις οποίες έχουμε συμφωνήσει να οικοδομήσουμε την κοινή Ευρώπη.
Υ.Γ. Ναι, αυτό εννούσα για το τζαμί - το βλέπω κάθε μέρα στο Μοναστηράκι. Υπάρχει μεν, αλλά είναι ανενεργό...
Έχω την εντύπωση ότι ίσως συγχέετε κάποια πράγματα.
Το ότι στη Γαλλία υφίσταται διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους σημαίνει ότι το κράτος οφείλει να απέχει από πράξεις που συνιστούν εκδήλωση υπέρ ή κατά οποιασδήποτε θρησκείας. Έτσι π.χ. απαγορεύεται στη διεύθυνση του σχολείου να αναρτά θρησκευτικές εικόνες στις τάξεις. Η δέσμευση αυτή όμως αφορά το κράτος και μόνο, δεν επεκτείνεται στους πολίτες και δεν θα πρέπει να επηρεάζει τη δική τους ελευθερία έκφρασης. Ο νόμος για την απαγόρευση της μαντήλας θα έπρεπε, αν στηρίζεται στη λογική που αναφέρατε, να απαγορεύει από τους καθηγητές και το λοιπό προσωπικό του σχολείου να φέρει μαντήλα, όχι από τους μαθητές! Το πραγματικά ανεξίθρησκο σχολείο επιτρέπει την ελεύθερη εκδήλωση των όποιων θρησκευτικών πεποιθήσεων (εφόσον βέβαια αυτές δεν συνιστούν βία ούτε προσβάλλουν άλλη θρησκευτική ομάδα), χωρίς όμως το ίδιο να υιοθετεί κάποια απ' αυτές, τηρώντας έτσι ουδέτερη και αμέτοχη στάση.
Αυτό για τις διακρίσεις που αναφέρετε, η αλήθεια είναι ότι δεν καταλαβαίνω και πολύ πώς σχετίζεται με την απαγόρευση. Μαντήλα, στην Ευρώπη τουλάχιστον, φοράνε και γυναίκες πολύ προοδευτικές, συνειδητοποιημένες και χειραφετημένες, οι οποίες επιλέγουν συγχρόνως να παραμείνουν πιστές στη θρησκεία με την οποία μεγάλωσαν ή στο κάτω-κάτω μπορεί να το κάνουν κι από αντίδραση και σε κάθε περίπτωση δεν νομίζω ότι οι ίδιες αισθάνονται ότι υφίστανται διάκριση σε βάρος των αντρών. Όσο για την άλλη κατηγορία γυναικών που αναφέρετε, νομίζω ότι λίγο αυθαίρετα συσχετίζετε τη μαντηλοφορία με το ξυλοφόρτωμα. Η κακομεταχείριση και οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών παρατηρούνται και στις καλύτερες κοινωνίες (τις δικές μας!) και ένας νόμος σαν κι αυτός είναι προφανώς απρόσφορος να τις εξαλείψει.
Τέτοιοι νόμοι είναι ανελεύθεροι και υποκριτικοί και μας κάνουν ως ευρωπαίοι να αισθανόμαστε καλά σπρώχνοντας τη σκόνη κάτω απ' το χαλάκι.
@Χριστίνα: Βλέπετε όμως οτι η απαγόρευση, εκ μέρους του κοσμικού κράτους, επεκτείνεται και στους μαθητές. Κι αυτό γιατί, σε δημόσιο κλειστό χώρο, δεν επειτρέπεται η εκδήλωση ενός θρησκευτικού "εθίμου", που υποδηλώνει ανισότητα (υποδεέστερη θέση της γυναίκας), καθώς ελοχεύει ο κίνδυνος εξάπλωσης του, με αποτέλεσμα να "δυναμιτίζεται" το κοσμικό κράτος.
Κατά την άποψη μου, προοδευτική γυναίκα που φοράει μαντήλα είναι αντίφαση. Προοδευτικό και θρησκευτική ένδυση δεν πάνε μαζί.
Διαβάστε αν θέλετε παραπάνω την άποψη μου: Δεν έχει σημασία αν η γυναίκα δεν νιώθει τη διάκριση. Μπορεί αυτή να της "περνάει" ασυνείδητα - και αυτό ακριβώς οφείλει να πολεμήσει η Ευρώπη. Όπως και κάθε κουλτούρα που αντιβαίνει στα βασικά δικαιώματα του ανθρώπου.
Δημοσίευση σχολίου