100 ημέρες μοναξιάς

Την εβδομάδα που πέρασε, βοήθησα μια Γαλλίδα δημοσιογράφο της Monde, να κάνει ένα εκτεταμένο ρεπορτάζ για τη χώρα μας (σε συνέχειες). Είχε ήδη συναντήσει τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης - και ήθελε ακόμα να δει πολλά πρόσωπα της πολιτικής και της οικονομίας, όπως και απλούς πολίτες, αυτό που λέμε εκπροσώπους των (παραγωγικών;) τάξεων.

Την πήγα στον Σταύρο, καταστηματάρχη στο κέντρο της Αθήνας, που μου είχε κάνει και “καυγά” για τα νέα μέτρα της κυβέρνησης - “τι είναι αυτά, δεν κοιτάνε που μας κλέβουν, να τα πάρουν από τους μεγαλοεπιχειρηματίες και τους νταβατζήδες, πάνε να μας στραγγαλίσουν, θα τρέχει η γιαγιά να συμπληρώνει λίστες με αποδείξεις” και άλλα τέτοια. Ότι δηλαδή είχε εύκαιρο στη φαρέτρα του, ώστε να πει όχι...


Διόλου ακατανόητο. Ο Σταύρος (με τη διαβεβαίωση της ανωνυμίας του) ομολόγησε στα έκπληκτα αυτιά της Γαλλίδας συναδέλφου οτι εκδίδει μόνο το 50% των αποδείξεων που οφείλει, μετά από “σχεδιασμό” που κάνει στην αρχή του χρόνου, για να καθορίσει πόσες χρειάζεται. Υποστήριξε οτι μόνο ελάχιστοι πελάτες του ζητούν αποδείξεις - τώρα, μετά την έναρξη του μέτρου, αυξήθηκαν στο 15% του συνόλου - και οτι δεν θα τον επηράσει το μέτρο, ούτε θα πετύχει. Ο ίδιος δικαιολογεί την “άμυνα” του, με την επίκληση ενός πραγματικού περιστατικού, κατά το οποίο, αφού εκβιάστηκε από εφοριακό για είκοσι χιλιάδες ευρώ, προσέφυγε στις Εσωτερικές Υποθέσεις που συνέλαβαν επ’ αυτοφώρω τη “σπείρα” - το δικαστήριο εκκρεμεί ακόμη. Κατά την άποψη του, κανένα τέτοιο μέτρο δεν θα έχει αποτέλεσμα, γιατί ο Έλληνας δεν εμπιστεύεται τους κλέφτες πολιτικούς, που “τον έκαναν να κλέβει”. Ισχυρίστηκε επίσης, οτι αν δεν φοροαπέφευγε, δεν θα του έμενε τίποτε, ως κέρδος, από την επιχείρηση του.

Πέρα από τις λαϊκίστικες κορώνες, εύκολα μπορεί να αναγνωρίσει κανείς, οτι στην Ελλάδα η βιωσιμότητα των θεσμών και η εφαρμογή των νόμων εξαρτάται από την αναδιανομή του συλλογικά παραγόμενου προϊόντος: Ανάλογα με το πόσο “δέχεται” η κάθε τάξη να μειωθούν τα εισοδήματα της, γίνεται αποδεκτή και η όποια αλλαγή. Και βεβαίως οι επιχειρηματίες απαιτούν να εξυγιανθεί το κράτος και το κράτος να εκδιωχθεί η παραοικονομία (επισήμως, γιατί σε ατομικό επίπεδο, βολεύει εξαιρετικά τη διαφθορά). Αυτό ίσως είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτής της κυβέρνησης - και της συζήτησης για μεταρρυθμίσεις, εν μέσω ύφεσης της οικονομίας. Το επισημαίνουν αριστουργηματικά οι θεατρικοί συγγραφείς Ρέππας και Παπαθανασίου στο έργο τους "Αττική Οδός": Η προσπάθεια της πλειονότητας (;) των πολιτών να βρουν αμέσως ανέντιμους τρόπους και αντίμετρα ώστε να αποφύγουν κάθε ρύθμιση που τους θίγει, δικαιολογώντας απολύτως τον εαυτό τους.

Παρατηρώ τις προθέσεις, σε κάθε μέτρο, να μην πληγούν (και πολύ σωστά) οι οικονομικά ασθενέστεροι - όσοι ζουν κοντά ή κάτω από το όριο της φτώχειας. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των (υπέρογκων πράγματι, εφόσον δεν υπήρχε καν το κίνητρο της απόσυρσης) τελών κυκλοφορίας (ένα από τα τρία “πισωγύρισματα” της κυβέρνησης, μετά το πλαφόν των 2000 ευρώ στο δημόσιο και πριν τη “νυχτερινή” τροπολογία για ποτά , τσιγάρα και ακίνητα), επιχειρείται τώρα η κατάργηση τους και η αντικατάσταση τους από ένας τέλος 11 λεπτών στο λίτρο - κάτι πολύ πιο αναλογικό, που θα επιβαρύνει περίπου με τα ίδια χρήματα όσους κινούνται με ένα μέσο όρο 15.000 χλμ/έτος, αλλά με πολύ λιγότερο όσους κινούνται, ξοδεύουν εισαγόμενη ενέργεια και ρυπαίνουν λιγότερο. Δεν θα επιβαρύνει όμως αυτό (ή δεν θα αποτελέσει αφορμή) για “άνοδο του κόστους” στην αγορά, με αποτέλεσμα αυξημένες τιμές - κι μια ακόμα “κλωτσιά”, ώστε να βουλιάξουμε πιο βαθιά στην ύφεση;

Διότι στην Ελλάδα, δεν είναι όλα όπως θα τα “ήθελαν” οι οικονομολόγοι: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, στην Ελλάδα έχουμε, αν καταλαβαίνω καλά, στασιμοπληθωρισμό. Δηλαδή, παρά την ύφεση, οι τιμές - αντί να κατεβαίνουν - εξακολουθούν να ανεβαίνουν. Που σημαίνει (μεταξύ άλλων) οτι κάποιοι κάνουν ανατιμήσεις, για να βγάλουν “τα σπασμένα” από το μειωμένο τζίρο. Κάτι που δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την κατανάλωση, άρα και την έξοδο από την κρίση.

Κι ερχόμαστε πάλι στα δημόσια οικονομικά, που κρίνονται ξανά από αύριο και αποτελούν τον εφιάλτη για τη χώρα, αλλά και τη ζώνη του ευρώ - κάτι που αποτυπώνεται στα δεκάδες δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου και έφερε και τη Γαλλίδα συνάδελφο στην Αθήνα. Αν ισχύουν κάποια από αυτά που διαβάζω εδώ και εδώ, το 60% των Ελλήνων φορολογουμένων δηλώνουν κάτω από το αφορολόγητο, δηλαδή κάτω από 1000 ευρώ το μήνα - και μόνο 3.000 δηλώνουν πάνω από 200.000 ευρώ το χρόνο. Που σημαίνει οτι ο πλούτος αυτής της χώρας είναι αδήλωτος - καθώς στην “πάνω κατηγορία” υπάρχουν χιλιάδες “κρυφοί” νεόπλουτοι και στην κάτω συνωστίζονται με τους πραγματικά φτωχούς, άγνωστος χιλιάδων “μικρομεσαίων”. Αυτοί είναι οι οικονομικά αδύναμοι; Αυτοί που έχουν γραφεία με ακριβά νοίκια, σπίτια όχι ευκαταφρόνητης αξίας, αυτοκίνητα κι εξοχικά - και δηλώνουν 12 ή 15 ή 20 χιλιάδες το χρόνο;

Αν λοιπόν το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να βάλη σε μια τάξη τη φορολογική δικαιοσύνη, που κάταφωρα παραβιάζεται από κάθε είδους προσπάθεια επαγγελματικών τάξεων να προστατεύσει τα κεκτημένα της είτε με νόμιμους τρόπους (π.χ. επιδόματα, αυτοτελής φορολόγηση, κλειστά επαγγέλματα) ή με παράνομους (π.χ. απόκρυψη εισοδήματος), πάνω απ’ όλα πρέπει να βρει τρόπο να “επαναφέρει στην αλήθεια” τις φορολογικές δηλώσεις. Δεν ξέρω αν ο τρόπος είναι η καθιέρωση τεκμηρίων, η δημοσίευση των δηλώσεων στο διαδίκτυο ή άλλος - το θέμα είναι οτι η εθνική αυτή ντροπή δεν μπορεί να συνεχιστεί...

Ίσως ένας τρίτος τρόπος, εκτός από τα τεκμήρια και τη δημοσίευση είναι η παραδειγματική τιμωρία όσων φοροδιαφεύγουν ή λαδώνονται. Ας εντοπίζονται (τακτικά και δειγματοληπτικά) κι ας υφίστανται σοβαρές διοικητικές ή άλλες ποινές, όσοι παρανομούν κι από τη μία μεριά και από την άλλη. Μια κουβέντα είναι βεβαίως αυτό - αλλά γίνεται.


Οι 100 ημέρες της κυβέρνησης κρίνονται αυστηρά, ακριβώς γιατί έβαλε τον πήχυ όχι μόνον πολύ ψηλότερα από την προηγούμενη, αλλά και από οποιαδήποτε προκάτοχο της: Πότε στο παρελθόν, αποτελούσε μείζον ζήτημα μία (1) τροπολογία της νύχτας, που σήμερα (πολύ σωστά) ξεσήκωσε σάλο, διότι έτσι είχε υποσχεθεί προεκλογικά το ΠΑΣΟΚ; Καί πότε υπήρξε διαβούλευση, θέληση για διαφάνεια και συγκεκριμένες πράξεις σεβασμού αρχών και Αρχών;

Ωστόσο, η διακυβέρνηση κρίνεται εκ του αποτελέσματος. Προσπαθώ εδώ και καιρό να διακρίνω ποιές από τις κινήσεις της κυβέρνησης είναι αποτέλεσμα “ανοιχτού μυαλού”, πολιτικών διαφορών και θεμιτών συγκρούσεων και ποιές είναι “παλινωδίες”, δηλαδή αποτέλεσμα απουσίας σχεδιασμού και συγκεκριμένης στρατηγικής, όπως λένε πολύ συχνά τελευταία οι εκπρόσωποι των κομμάτων της αντιπολίτευσης (μερικές φορές και με αστεία επιχειρήματα περί ακυβερνησίας, με απίστευτη λήθη). Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση οφείλει να έχει αποφασιστικότητα, πειθώ και να βαδίζει έχοντας μελετήσει όλες τις παραμέτρους - και αυτά τα χαρακτηριστικά δείχνουν να της λείπουν.

“Δεν μου φάνηκε ο Παπανδρέου να είναι πολιτικός όπως τους περιέγραψε ο Σταύρος”, μου είπε μετά το τέλος της συνέντευξης η Marion, “αντιθέτως μου φάνηκε πολύ ευγενής, φινετσάτος και οτι ήξερε τι έλεγε - θα έλεγα οτι περισσότερο μοιάζει με διανοούμενο παρά με πολιτικό”. Αυτό μου θύμισε κάτι που μου είχε ένας Αμερικανός που ήξερε καλά τον Παπανδρέου: “Αυτός δεν είναι για frontman, είναι για να καθοδηγεί από το παρασκήνιο”. Το πόσο ισχύουν όλα αυτά, μένει να το δούμε...





"Eπί του πιεστηρίου": Μόλις ανακάλυψα οτι τον ίδιο ακριβώς τίτλο έχει στην "ανασκόπηση" του στην Athens Voice και ο φίλος Νίκος Γεωργιάδης - οπότε, το λιγότερο που οφείλω είναι ένα link.

Tο post συνοδεύεται από ένα από τα πιο γλυκά τραγούδια της "ιδιόμορφης" Αμερικανο-Τζαμακαϊνής τραγουδίστριας Grace Jones.

Οι φωτό είναι από τα www.aicup.org, www.247wallst. files.wordpress.com και το εξώφυλλο από το www.amazon.com