16.11.09

Τρία έργα για την καταπίεση

Πρώτα ο “Κυνόδοντας” του Γιώργου Λάνθιμου. Χάρηκα πολύ που ανακάλυψα οτι ο γιός του καθηγητή μας της φυσικής αγωγής στο σχολείο (και παλιού μπασκετμπολίστα) έχει προκόψει, έχει γίνει ένας από τους πιο σημαντικούς μας νέους σκηνοθέτες, με διεθνή αναγνώριση. Με μια πορεία γρήγορη και καρποφόρα, έχει κάνει άλλη μια ταινία πριν, την “Κινέτα” και πολλές διαφημίσεις, μεταξύ των οποίων τα απολαυστικά σποτάκια της Aegean στο στρατό “ο κύριος θα φάει κρέας ή ψάρι;” και της Νοva με τον κλεφτοκοτά και το περίφημο σλόγκαν “πουτ δε κοτ ντάουν” (μπορείτε να τις δείτε στο προσωπικό του site)...


Η ταινία, “γροθιά στο στομάχι” κατά του αυταρχισμού, χρησιμοποιεί μια σουρεαλιστική γλώσσα και μια σκηνοθετική γραφή σοκαριστική πολλές φορές. Στήνει απέναντι τους πάσης φύσεως ολοκληρωτισμούς, την πειθαρχία και την ιεραρχία, τον συντηρητισμό, την κρυψίνοια, τις ίδιες τις “αξίες της οικογένειας”. H άθλια, φασιστική οικογένεια είναι τόσο άχαρη, όσο και το σεξ που κάνει. Το σπάσιμο του “Κυνόδοντα” είναι μια κραυγή για την ελευθερία...

Μ’ ένα έξοχο καστ (πατέρας και κόρες δίνουν ρεσιτάλ) και ένα κοινό (στο Άστυ) γεμάτο από τη γενιά του Λάνθιμου (και κάτω), ο - πολυβραβευμένος - “Κυνόδοντας” είναι ελπιδοφόρος για το ελληνικό σινεμά.



Το “Τι απέγινε η Έλι” ανήκει στο σύγχρονο ιρανικό σινεμά - προέλευση όχι τόσο οικεία σε μένα, όπως ίσως σε κάποιους άλλους. Με δύο πολύ όμορφες πρωταγωνίστριες, μέλη μιας ευρύτερης παρέας που πάει να περάσει ένα Σαββατοκύριακο στην Κασπία, η ταινία ακτινογραφεί τη σημερινή αστική τάξη της χώρας, που προσπαθεί να ισορροπήσει την ανάγκη για δυτικό και απελευθερωμένο τρόπο ζωής, με τις αγκυλώσεις ενός θεοκρατικού καθεστώτος και μιας καταπιεστικής κοινωνίας. Οι τριτοκοσμικές συμβάσεις, η μιζέρια και η υποκρισία οδηγούν τελικά στην τραγωδία...

Κατά την άποψη μου, όχι για τέσσερα αστέρια, όπως παρουσιάζεται - αλλά ενδιαφέρουσα από κοινωνικοπολιτικής άποψης, για το σημερινό Ιράν. Είναι χαρακτηριστικό οτι όσο το πράγματα είναι ρόδινα, οι χαρακτήρες αλλά και η εκφορά της γλώσσας διακρίνονται για την τρυφερότητα τους. Όσο “στριμώχνουν”, τόσο οι φωνές γίνονται φανατικές - και θυμίζουν Αχμαντινετζάντ...




Τέλος, ένα θεατρικό έργο που δεν έχει νόημα να σας συστήσω, γιατί το είδα μια μέρα πριν κατέβει από τη σκηνή του Θεάτρου “Μέλι”. Η παράσταση "Ιζαντόρα - When She Danced” εκτυλίσσεται μέσα σε μια μέρα από τη ζωής της μεγάλης Αμερικανίδας χορεύτριας Isadora Duncan - που πριν πνιγεί με τραγικό τρόπο, με την εσάρπα της να μπλέκεται στις ακτίνες ρόδας αυτοκινήτου που την μετέφερε, το 1927 - είχε καταφέρει να φέρει επανάσταση στο μπαλέτο, απελευθερώνοντας το από τις προσταγές της κλασικής τεχνικής και θέτοντας τις βάσεις γι αυτό που αποκαλείται σήμερα “μοντέρνος χορός”. Αξίζει να μάθει κανείς περισσότερα για τη ρηξικέλευθη αυτή προσωπικότητα, που είχε χορέψει στην και εμπνεόταν από την Ελλάδα - και πέθανε Σοβιετική πολίτις...

Το κείμενο έχει αδυναμίες, όπως και η σκηνοθεσία - ωστόσο να σημειώσω οτι δίπλα στη Δήμητρα Χατούπη και άλλους καλούς ηθοποιούς, κλέβει την παράσταση ο συνblogger Φίλιππος Φραγκούλης (aka Spastos Petalakis), που ερμηνεύει έναν χαρακτήρα-καρικατούρα, έναν Ιταλό γραφιά, τον οποίον η Duncan τραπεζώνει, ελπίζοντας στη διαμεσολάβηση του στην κυβέρνηση Μουσολίνι, ώστε να της χρηματοδοτήσουν μια σχολή χορού στην Ιταλία...





Οι φωτό είναι από το www.dogtooth.com, http://trans.kathimerini.gr, www.mushin.eu και το εξώφυλλο από το www.audiodrums.com

Το post συνοδεύεται από την πρώτη δουλειά των Γάλλων Nouvelle Vague, σε μια εξαιρετική διασκευή (του "Making Plans For Nigel" - το κορυφαίο κομμάτι των Βρετανών XTC), που έρχονται ξανά για συναυλία στις 27 Νοεμβρίου.

buzz it!

23 σχόλια:

ολα θα πανε καλα... είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα μου ακούγεται η πρώτη ταινία και έχω ήδη ακούσει πολύ καλά λόγια.Θα πάω να τη δω.Εξάλλου στην Ελλάδα μεγαλώσαμε και είμαστε και μιας ηλικίας(!),μια καταπίεση λοιπόν όλοι τη φάγαμε - άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο.
Καλημέρα Προκόπη,καλή εβδομάδα!

the elf at bay είπε...

Όπως καταλαβαίνεις Προκόπη, η ελευθερία από τα οποιαδήποτε δεσμά (κοινωνικά, θεολογικά κλπ) έστω και μηδαμινά είναι πολύ δύσκολη και επίπονη. Ευτυχώς η Τέχνη προσεγγίζει και υπερπηδά αυτά τα φαύλα καταναγκαστικά δεσμά που μας πιπιλίζουν το μυαλό από τα γεννοφάσκια μας. Ήμουν καλός σήμερα ε; Πλανάται moderation από πάνω...!!

Prokopis Doukas είπε...

@ολα θα πανε καλα...: Είναι δυνατή ταινία... Να πάτε, καλή εβδομάδα!

@the elf at bay: Αφού το κλείσαμε αυτό το ζήτημα, πάει... :-)

yb είπε...

Ελπίζω οι συνθήκες στους Nouvelle Vague να είναι καλύτερες.... γιατί το Σάββατο καταπιέστηκα, ενώ επι σκηνής η σύμπραξη Yann Tiersen & Matt Elliott ήταν εξαιρετική, τα περιφερειακά άστα...ο ήχος δεν ήταν ικανοποιητικός (ούτε καν για μένα που δεν είμαι απαιτητική), οι θεατές μετακινούνταν και προπαντός μιλούσαν ακατάπαυστα σαν να μην γινόταν συναυλία .....για το κάπνισμα δεν τίθεται θέμα... και ο εξαερισμός ανεπαρκής (μέχρι στιγμής μόνο στο Gazarte έχω δει να μην καπνίζει ο κόσμος) και βέβαια όταν ακολουθούσα τα σήματα "parking Fuzz" και τα σινιάλα των (ευγενέστατων όντως) παρκαδόρων με τα φλούο γιλεκάκια δεν περίμενα οτι θα οδηγηθώ σε πεζοδρόμιο....Καινούριος χώρος μεν , όλες οι γνωστές, παλιές πληγές παρούσες δε...
Συγνώμη για τη γκρίνια και το μάλλον άσχετο σχόλιο :-(
ΥΓ Σε όποιον εκφράζει το ενδιαφέρον για τον κυνόδοντα του λέω να παει να δει την ταινία, απο μόνη μου όμως δύσκολα θα προέτρεπα κάποιον, τη βρήκα δυνατή -αποτρόπαιη θα έλεγα - για την οποία δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω φράσεις "μου αρέσει/δεν μου αρέσει" κινείται αλλού....

Prokopis Doukas είπε...

@yb: Οι συναυλιακοί μας χώροι (καθώς και η οργάνωση) είναι ως επί το πλείστον άθλιοι - τα έχουμε ξαναπεί - κι εγώ είμαι πολύ επιφυλακτικός...

Όσο για τον Κυνόδοντα, αξίζει τον κόπο να τον τονώσουμε εισπρακτικά.. :-)

maximus είπε...

Δεν έχω δει τις ταινίες που αναφέρετε, είδα όμως την Λευκή Κορδέλα όπου ένα από τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ο σκηνοθέτης είναι και αυτό της καταπίεσης. Η ταινία βέβαια έχει κοινωνικό-πολιτικές προεκτάσεις.. Με αφορμή όμως αυτήν την ταινία θα ήθελα να σταθώ μόνο στο θέμα της καταπίεσης η οποία φαίνεται να συνυπάρχει με κάθε είδος ανθρώπινης επαφής, δεν ξέρω αν ευθύνεται η ίδια η ανθρώπινη φύση γι'αυτό. Κατά πόσο βέβαια επηρεάζει, φθείρει, δημιουργεί προβληματικές προσωπικότητες ή με τον καιρό εξανεμίζεται έγκειται στις προσωπικότητες που εμπλέκονται σε αυτό το μάλλον σκοτεινό και στενό πλαίσιο επικοινωνίας. Όταν πρόκειται όμως για ένα παιδί με αδιαμόρφωτο ακόμα χαρακτήρα το οποίο μην έχοντας ερεθίσματα από αλλού παρά μόνο από το δικό του "ελεγχόμενο" περιβάλλον, τότε αυτό το παιδί δεν αντιδρά και έχει την τραγικά λανθασμένη εντύπωση ότι η καταπίεση είναι μια φυσιολογική κατάσταση την οποία όλα τα παιδιά βιώνουν. Κατά την γνώμη μου αυτή η μορφή καταπίεσης την οποία μια παιδική ψυχή δεν την αντιλαμβάνεται παρά μόνο την καταγράφει, για να την αντιληφθεί πολύ αργότερα, είναι εγκληματική και αλίμονο αν δεν συνειδητοποιήσει ούτε ως ενήλικας πλέον πόσο πρέπει να παλέψει για να ξεριζώσει όλα όσα κάποιοι άλλοι έτρεφαν μέσα του, είτε από απειρία, είτε από υπερπροστατευτική αγάπη, είτε και από συνειδητή άσκηση ψυχολογικής βίας.

mermyblue είπε...

καλησπέρα Προκόπη
το τρέιλερ του Κυνόδοντα ήταν αρκετό να με κάνει να μην πλησιάσω στο σινεμά. με αρρώστησε κ προτίμησα να μην την δω.

τη δεύτερη ταινία την έχω στο πρόγραμμα όμως.

κ όσο για το θεατρικό, το παρακολούθησα την Πέμπτη που μας πέρασε και πολύ το χάρηκα. Όπως γραφεις κι εσύ, ο Φίλιππος έκλεψε την παράσταση στο υπέροχο ροζ (!!) κουστούμι του :D, αλλά κ όλες οι ερμηνείες ήταν εξαίρετες.

Prokopis Doukas είπε...

@MAXIMUS: Πολύ σωστά. Μόλις χθες ένας γνωστός μου έλεγε οτι θεωρούσε - επειδή πήγε σε ένα κακό σχολείο - οτι όλα τα παιδιά μισούσαν το σχολείο, σαν κι αυτόν...

Υ.Γ. Για τον Χάνεκε, προσεχώς - γιατί όλο σε ουρές πέφτω..

@mermyblue: Οκ, άμα δεν σας πήγε, πάω πάσο. Κάτι πρέπει να σε τραβάει για να το δεις...

cynical είπε...

καλησπερα Προκοπη,

η συγκεκριμενη ταινια (τι συμβαινει με την Ελι) ήταν απο τις λιγοτερο ποιητικες που εχει να επιδειξει ο ιρανικος κινηματογραφος. Και ξεχυλωνε λιγακι στην αρχη. Και η θεματολογια της εχει συγκεκριμενες κοινωνικες συντεταγμενες. Οι υπολοιπες που αναφερω εχουν περισσοτερο οικουμενικο χαρακτηρα.

Ανώνυμος είπε...

Ο "Κυνόδοντας" πρέπει να άφησε με μια πικρή γεύση τους θιασώτες της ελευθερίας. Η ελευθερία κατακτιέται με τους όρους του δεσμοφύλακα. Η κόρη δεν μπορούσε ν'ανοίξει την πόρτα και να φύγει, ήταν αδιανόητο γιατί ο δεσμοφύλακας είχε ορίσει από πριν τους όρους: φεύγουμε με το αυτοκίνητο. Ενδιαφέρον, πολύ ενδιαφέρον σαν ιδέα και πικρό, συνάμα.

Prokopis Doukas είπε...

@cynical: Τη θεωρώ πάντως ενδιαφέρουσα, γιατί μας γνωρίζει πιο καλά το σημερινό Ιράν - και τα αδιέξοδα του τριτοκοσμικού θεοκρατικούς καθεστώτος...


@Ανώνυμος: Υπάρχει και "μη θιασώτης της ελευθερίας"; Σωστή η παρατήρηση για τη διαφυγή...

Ανώνυμος είπε...

Μέχρι τώρα έχω δει τους ανθρώπους να ομονοούν στο αίτημά τους για ευτυχία. Δεν έχω γνωρίσει ούτε έναν που να μην θέλει να είναι ευτυχισμένος. Από την άλλη έχω γνωρίσει αρκετούς για τους οποίους η ελευθερία δεν είναι και το μεγαλύτερο αγαθό. Όχι άδικα γιατί συχνά σε βάζει σε περιπέτειες και σε κάνει πολύ δυστυχισμένο τόσο σε κοινωνικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. :-)

Να δείτε και τη "Στρέλλα" όταν βγει ή σε κάποια αβάν πρεμιέρ προβολή, αν την πετύχετε. Η "Στρέλλα" διαπραγματεύεται το αίτημα της ευτυχίας. Αν και αυτή η ταινία είναι "εξτρημ" στο στόρυ και στο στήσιμο των χαρακτήρων και στην αισθητική,γενικότερα, είναι βαθειά αισιόδοξη: ο δημιουργός της ισχυρίζεται πως η διαφορετικότητα δεν είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη για την ευτυχία μεταξύ των ανθρώπων κάτι για το οποίο δεν είμαι καθόλου σίγουρη.

Prokopis Doukas είπε...

@Ανώνυμος: Προφανώς και η διαφορετικότητα δεν είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη για την ευτυχία. Η ελευθερία όμως είναι κάτι πολύ πιο βασικό (και διαφορετικό) από τη "διαφορετικότητα". Εκτός εαν με το "διαφορετικότητα" εννοείτε την ελευθερία έκφρασης - αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα... :-)

Βάσσια είπε...

Για την πρώτη ταινία δεν γνωρίζω να πω.

Για την "Ελι" τα καλύτερα!
Ο Ιρανικός κινηματογράφος, τόσο
απλός, τόσο "δεξιοτέχνης".
Ξεχνάει κανείς το αριστούργημα
"Τα παιδιά του παραδείσου";

Ανώνυμος είπε...

Όχι δεν εννοώ αυτό. Απλώς λέω ότι η ελευθερία δεν είναι το ίδιο πολύτιμη για όλους τους ανθρώπους. Κάποιοι δεν τη θέλουν αν και βέβαια αυτό το ανακαλύπτουν όταν την αποκτήσουν...

Ανώνυμος είπε...

Εγώ ευχαριστώ και πάλι Προκόπη για τα καλά σου λόγια! Χάρηκα πολύ που ήρθες και τα είπαμε και από κοντά! Μα και τι τραπέζωμα ε? Ήταν 2 μήνες και βάλε κουραστικών προβών, παραστάσεων και δουλειάς... Και δουλειά, δουλειάς ακόμα και για την πιο μικρή κίνηση που είδες εκεί πάνω! Καιρός τώρα για λίγο ξεκούραση! Thanks!

Prokopis Doukas είπε...

@ Βάσσια: Δεν το έχω δει, ομολογώ...

@Ανώνυμος: Μου φαίνεται οτι θίγετε το ζήτημα που πραγματεύεται η ταινία του Χάνεκε - που δεν την έχω δει ακόμα.

@ Spastos Petalakis: Να είσαι καλά, αγαπητέ Φίλιππε, πάντα επιτυχίες... :-)

Sue G. είπε...

Ο "Κυνόδοντας" όπως και η "Στρέλα" είναι δύο ταινίες που χρησιμοποιούν μεθόδους ακραίας οπτικής και ιδιαίτερης καταγραφής - ίσως να είναι αυτό που χρειαζόμαστε για να σπάσουμε τα έσω-σύνορα της κιν/κης "απομόνωσής" μας. Χαίρομαι που ξεχώρισαν στα φεστιβάλ όπου συμμετείχαν, όμως απέχουμε πολύ, νομίζω, από το να αποκτήσει ο ελληνικός κιν/φος ένα πιο προσωπικό, πιο αναγνωρίσιμο ύφος προς τα έξω, πως λέμε πχ. γαλλικός κιν/φος, αγγλικός κιν/φος, ιταλικός, κ.λπ. και ξέρουμε το ύφος της ταινίας που πρόκειται να παρακολουθήσουμε.

Ο σύγχρονος ιρανικός κιν/φος είναι ιδιαίτερος και αρκετά "δυνατός" θα έλεγα αν σκεφτεί κανείς το πως δημιουργήθηκε (http://www.cinephilia.gr/2000/edit9.htm). Εάν έχεις διάθεση, προτείνω μία πνευματώδη, "εφηβικής ασέβειας" μα συγκινητική ταινία-καρτούν που αφηγείται με απολαυστικό κι ασπρόμαυρο τρόπο την μετάβαση του Ιράν στο σήμερα - το "Περσέπολις" της Ιρανής, εξόριστης στο Παρίσι, Μαριάν Σατραπί - πιστή μεταφορά των κόμικς της Μ.Σατραπί στην οθόνη (κέρδισε το βραβείο Επιτροπής του Φεστιβάλ των Καννών το ΄07) .

Ανώνυμος είπε...

Ούτε εγώ έχω δει τη ¨"Λευκή Κορδέλα", θα το κάνω το συντομότερο. Με ενδιαφέρει, ωστόσο, αυτό που λέει η Sue γιατί είναι ένα θέμα που το συζήτησα εκτενώς με τους φίλους μου. Δεν σας κρύβω ότι αρχικά ενοχληθηκα από τον "Κυνόδοντα". Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να μιλάμε για το καθημερινό χρησιμοποιώντας το γκροτέσκο ως εκφραστικό μέσο· για να προκαλούμε;

Όμως, όπως μου επεσήμανε ένα φίλος :"Στην αρχαία τραγωδία, φορούσαν κοθόρνους" και είχε δίκιο. Παρ'όλα αυτά, επιθυμώ πολύ να διαβάσω ή να δω μια "δικιά" μου ιστορία, όπου θα πρωταγωνιστεί ένας άνθρωπος "σαν και μένα": καθημερινός, βαρετός, σίγουρα προβλέψιμος.

(κόθορνοι: παπούτσι με πολύ ψηλά τακούνια, σήμερα τα λέμε πλατφόρμες. Τα φορούσαν οι πρωταγωνιστές του αρχαίου ελληνικού δράματος για να δείχνουν πολύ ψηλοί δλδ εξωπραγματικοί, όχι συνηθισμένοι άνθρωποι).

Prokopis Doukas είπε...

@ Sue: Έχω ακούσει πολλά γι αυτή την ταινία - θα το επιδιώξω.. Ευχαριστώ!

@Ανώνυμος: Κάθε καλλιτέχνης έχει την έκφραση του... Από κει και πέρα, δεν είμαι σε θέση να υποδείξω ποιό μπορεί να είναι το "ενιαίο ύφος" του ελληνικού κινηματογράφου...

Ανώνυμος είπε...

Δεν είμαι εγώ αυτή που αναφέρθηκα στο ενιαίο ύφος, η Sue ήταν. Κάτι τέτοιο είναι αδύνατο στην Τέχνη, άλλωστε.

Sue G. είπε...

Καλησπέρα Προκόπη,

ίσως δεν διατύπωσα σωστά αυτό που εννοούσα περί ύφους. Βεβαίως και κάθε καλλιτέχνης οφείλει να διαφοροποιείται και να μην άγεται από ένα ομαδικό στυλ. Ωστόσο, όταν λέμε πχ. γαλλικός κιν/φος, αναφέρουμε δυο-τρία ονόματα σκηνοθετών, το έργο τους, κάνουμε συσχετισμούς, ρωτούμε, συζητούμε, κ.λπ. Στο εξωτερικό με το άκουσμα "ελληνικός κιν/φος" αυτό που σκέφτεται κάποιος είναι ένας Αγγελόπουλος κι ένας Γαβράς (άντε κι ένας Βούλγαρης) και το θέμα σταματά εκεί. Μόνο οι μυημένοι ξέρουν να πουν για τους Έλληνες σκηνοθέτες και το έργο τους. Αυτό εννοούσα λέγοντας "πιο προσωπικό, πιο αναγνωρίσιμο ύφος" - να μπορέσει κάποια στιγμή ο ελληνικός κιν/φος να δημιουργήσει "ρεύμα", συζητήσεις κι εκτός (και να βραβεύεται επίσης).

Βάσσια είπε...

Συνιστώ ανεπίφυλακτα να το δεις.
Θα σου μείνει αξέχαστο!

Καλησπέρα.

http://www.youtube.com/watch?v=dqxvZeQsVzY

Για μια πρώτη εντύπωση,
ή όταν του κάνω αφιέρωση στο blog μου.

ShareThis