Ο "άγιος" αναπτήρας...

H πόλη μου φαίνεται βαριά, όταν είναι άδεια. Ίσως γιατί πάνε πολλά καλοκαίρια από τότε που δούλευα Αύγουστο, ίσως γιατί έχω χρόνια να κάτσω στην κοίτη της το Πάσχα - ίσως γιατί τη χαίρομαι πιο πολύ από άλλους, που τους παιδεύει;

Ίσως γιατί επιβάλλεται ο λόγος για τον οποίο είναι άδεια. Η άνοιξη είναι πολύ πιο ωραία εκεί που η φύση είναι πιο ισχυρή, το παπαδαριό είναι πολύ πιο καταθλιπτικό εκεί που αφήνεται ελεύθερο να καταλάβει όλο το χώρο. Είτε πρόκειται για μια ισλαμική χώρα, είτε πρόκειται για τον "μουτζαχεντίν" παπά της πλατείας Κουμουνδούρου, που ενισχύει με μεγάφωνα την τόσο κακόφωνα εκτελεσμένη ψαλμωδία (επιμένω οτι η άσκηση εξουσίας θα ήταν πολύ πιο ανθρώπινη, αν άκουγε καλύτερες μουσικές), για να προσελκύσει, λέει, κανένα μετανάστη (!)...


Δεν με πειράζει το πένθος. Όταν δούλευα στο ραδιόφωνο, με ενοχλούσε, τώρα πια όχι, το αγνοώ παντελώς. Ίσα-ισα, που ο επιτάφιος (και η μουσική του επένδυση) είναι ότι πιο αισθητικό έχει να επιδείξει, νομίζω, η κατά τα άλλα αφόρητα κιτς ορθοδοξία μας. Πρόσφατα ήμουν σε μια κηδεία και ακριβώς αυτή τη κουβέντα είχα. Σε ένα, από φυσικής πλευρά, πολύ ωραίο τοπίο, στη Καισαριανή, το θέαμα των ορθόδοξων τάφων, με τις καθόλου απέριττες μορφές και σχήματα, τα καντηλάκια, τα πλαστικά λουλουδάκια, και όλη την Άρτα και τα Γιάννενα, ήταν ανυπέρβλητα προσβλητικό στο μάτι. Οποιουδήποτε άλλου (γνωστού) δόγματος τα νεκροταφεία έχω δει, είτε είναι ιουδαϊκά, είτε είναι μουσουλμανικά, είτε είναι δυτικών χριστιανικών δογμάτων, είναι πιο αισθητικά. Κάπως αισθάνεσαι οτι σέβονται περισσότερο το νεκρό - εδώ από το εμπόριο του άθλιου καφενείου με τον μαζικό καφέ και το δήθεν κονιάκ που δεν πίνονται, μέχρι τις παραστάσεις που δίνονται από τους αλαλάζοντες συγγενείς (πού να δεις τι έγινε στον Κουν, μου είπε ένας φίλος ηθοποιός, μέσα στο τάφο μπήκαν, σκίζοντας τα ρούχα τους) και τον δημοσιουπαλληλικό κυνισμό των παπάδων, ο σεβασμός και το μέτρο απουσιάζουν. Δεν ξέρω, ίσως σε άλλες χώρες, του τρίτου κόσμου, τα πράγματα είναι χειρότερα...

Θέλω να ξεκαθαρίσω εξ αρχής οτι σέβομαι απολύτως την διάθεση του καθενός να λατρέψει το Θεό της αρεσκείας του - φτάνει να μη μου το πουλάει ως υποχρεωτικό, καταναγκαστικό έργο. Μάλιστα, σε θεολογικό επίπεδο, κάποιος που θα συζητούσε μαζί μου, θα διαπίστωνε ίσως οτι δεν είμαι καθόλου όσο άθεος θα νόμιζε - στέκομαι με δέος απέναντι στον άγνωστο μηχανισμό του σύμπαντος, που συνοψίζει οτιδήποτε αναφέρεται ως “θεϊκό” στο μυαλό μου. Πιθανώς θα ανακάλυπτε οτι είμαι άθρησκος, με την έννοια της άρνησης της μαζικοποιημένης θρησκευτικής “discipline” και την αποδοχή ενός προσωπικού φιλοσοφικού δρόμου, που μπορεί να έχει πολλούς δασκάλους, αλλά μόνο ένα προσωπικό μονοπάτι. Μονοπάτι, που εκτός από προσωπικό δεδομένο που φυλάσσεται μυστικό, μπορεί και να το μοιραστεί κανείς, αλλά όχι να το χρησιμοποιήσει για τη δημιουργία υπηκόων ή ακολούθων. Είμαι ανοιχτός μάλιστα στο να ακούσω οποιαδήποτε θεώρηση δεν εκφέρεται με το φανατισμό του “μοναδικού ορθού δρόμου” - κάτι που οποιοσδήποτε πλησιάζει λίγο τη σοφία, ακόμα κι υπηρετεί μια θρησκεία, παραδέχεται οτι αυτός ακυρώνεται από την πολλαπλότητα της προσωπικής αναζήτησης του καθενός.

Θεωρώ μάλιστα οτι η διδασκαλία του Ιησού θα πρέπει να ήταν (γιατί δεν είμαι καθόλου σίγουρος για την σωστή απόδοση της από τους πολύ χαμηλότερου επιπέδου μαθητές του, όσο κι αν αγιοποιήθηκαν μετά) ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα - και πάντως σίγουρα πρωτοποριακή για την εποχή του. Αν υιοθετήσει κανείς το κριτήριο της αντοχής στο χρόνο, ο τύπος χαρακτήρισε τα επόμενα δύο χιλιάδες χρόνια της ανθρωπότητας - ουδείς το έχει καταφέρει αυτό (ούτε καν οι Beatles), άρα το αστέρι του το είχε και μάλιστα ιδιαίτερα λαμπερό.

Δεν αμφισβητώ καθόλου την ιστορική ύπαρξη του Ιησού - τη θεϊκή του υπόσταση, με την έννοια που της δίνει (η κάθε) θρησκεία, μου είναι πολύ εύκολο να αμφισβητήσω. Η μόνη εξήγηση που ταιριάζει σε αυτό που πάντα σκεφτόμουν, είναι αυτή που δίνει ο Γάλλος δημοσιογράφος και συγγραφέας Gerald Messadier, στο εξαιρετικό του βιβλίο “Ο Άνθρωπος που Έγινε Θεός” - το προτείνω ανεπιφύλακτα.

Ο Ιησούς, για τη δική μου αντίληψη, ήταν ένας ιδιαίτερα ευαίσθητος και εξελιγμένος άνθρωπος, αυτό που οι ανατολικές θρησκείες ονομάζουν “realised”- πιο ολοκληρωμένος “μεταφυσικά”, με την έννοια οτι έχει μια μεγαλύτερη αντίληψη των άγνωστων μηχανισμών της φύσης. Μπορεί να είχε όλα όσα περιγράφει ο Μessadier (ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η “κρυφή” από την ιστορία θητεία του με τους Εσσαίους), ενοράσεις, υπερβατικές εμπειρίες και λοιπά - σε κάθε περίπτωση όμως ήταν ένας εξαιρετικά ξεχωριστός άνθρωπος - είτε εξαφανίστηκε μετά τη σταύρωση του, όπως λέει ο Messadier, είτε επρόκειτο περί διδύμων, όπως ισχυρίζεται μια νέα “θεωρία”...

Όχι δεν πιστεύω σε καμία ανάσταση - όλα είναι συμβολικά. Κι ας λέω από συνήθεια (και αμηχανία) την ευχή. Αυτή ακριβώς η ενσωμάτωση μιας πίστης (που δεν πιστεύουμε) μέσα στην καθημερινότητα, είναι που με ενοχλεί. Ο γάμος που γίνεται θρησκευτικός, ασυνείδητα. Η ευχή και η αναίτια επίσκεψη στην εκκλησία (άλλο η επίσκεψη από την πλευρά θαυμασμού ενός καλλιτεχνικού μνημείου). Η δήθεν αθώα άγνοια της έννοιας του δικαιώματος (και των διακρίσεων που μπορεί να επιφέρει η δημοσιοποίηση ενός προσωπικού φιλοσοφικού δεδομένου που εφάπτεται της καταγωγής και των φυλετικών χαρακτηριστικών), όταν ζητείται η αναγραφή του θρησκεύματος στην αστυνομική ταυτότητα. Οι ευχές και οι γιορτές μιας “επικρατούσας θρησκείας”. Δεν ξέρω αν είναι πλάκα η άρνηση του υπαλλήλου να λάβει το δώρο Χριστουγέννων και Πάσχα, αλλά αν με ρωτάτε, αυτή είναι η έντιμη στάση: Να απαιτείς το διαχωρισμό - το δώρο απλώς συμπίπτει με αργίες και δίνεται τότε (όπως το επίδομα αδείας) ή είναι λόγω θρησκευτικής εορτής;

Δεν θα σταματήσω να ενοχλούμαι από μια θρησκεία που έχει γίνει νταβατζήδικα “καπέλο”, σε όσους δεν την ακολουθούν πραγματικά. Δεν θα σταματήσω να ενοχλούμαι από την μισθοδοσία χιλιάδων ιερέων (που κανείς μάλλον δεν ξέρει ακριβώς πόσοι είναι σε ένα ήδη προβληματικό και διογκωμένο δημόσιο), από το κράτος - και μάλιστα από την αυθαίρετη μονιμοποίηση τους, με την χειροτόνηση από έναν μητροπολίτη. Είμαι της άποψης οτι η εκκλησία (συμπεριλαμβανομένων και των μονών, πατριαρχείων, εξαρχείων κλπ. που έχουν και το μεγαλύτερο μερίδιο) ή θα παραδώσει όλη της την περιουσία στο κράτος και θα μισθοδοτείται από αυτό (εφόσον προβλεφθεί η υπηρεσία και για τους πιστούς των άλλων δογμάτων, αφού συμφωνήσουμε πλειοψηφικά όλοι οι πολίτες) ή θα πρέπει να είναι παντελώς αυτόνομη - και να μισθοδοτεί τους υπαλλήλους της, από την αξιοποίηση της περιουσίας της.

Δεν θα σταματήσω να ενοχλούμαι από την απίστευτη φοροδιαφυγή του παγκαριού, που δίνει ευκαιρία σε μητροπολίτες όπως ο πρώην Αττικής, να πλουτίζουν. Και καλά το παγκάρι, είναι αυτόβουλη προσφορά, ας πούμε σαν το pourboire. Αυτό που είναι απολύτως απαράδεκτο είναι η ταρίφα για τα “μυστήρια” και η πλήρης απουσία και άρνηση απόδειξης, χειρότερα και από τους νταβατζήδες νονούς της νύχτας, που στήνουν τα κυκλώματα των παρκαδόρων - και σου ζητάνε και συγκεκριμένο ποσό! Γι αυτό και - όσο και να συμπαθώ το χαμηλό προφίλ του Ιερώνυμου - δεν μπορώ να δεχτώ καμία φωνή που αντιτίθεται στη φορολόγηση στης εκκλησίας, ακόμα κι αν αυτή φαίνεται - σε κάποιες περιπτώσεις - “άδικη”, ενώ μάλλον δεν είναι καθόλου... Όσο δε για τις υποκριτικές φωνές “περί περιορισμού του φιλανθρωπικού έργου της εκκλησίας”, τις κατατάσσω στην απανταχού φυόμενη κουτοπονηριά μας - εδώ σε επίπεδο διδακτορικού...

Γι αυτό και δεν μπορώ να δεχτώ την παρουσία της εκκλησίας, σε κάθε κρατική εορτή ή τελετή (πολλές από τις οποίες πρέπει να εκλείψουν, όχι μόνο για οικονομικούς λόγους, αλλά και για αισθητικούς, καθώς συμπυκνώνουν το τρίπτυχο παπάδες/στρατός-αστυνομία/πολιτικοί που βαριούνται θανάσιμα) ή ακόμα χειρότερα στη λειτουργία της νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας - με τα διάφορα εικονίσματα, τον θρησκευτικό όρκο και τους αγιασμούς. Πρόσφατα, πήρα το θάρρος, για πρώτη φορά και ζήτησα σε δικαστήριο να ορκιστώ στην τιμή και την υπόληψη. Σκεφτείτε: Εγώ άργησα τόσο πολύ, που έχω αυτές τις απόψεις - και ήμουν και μάρτυρας σε μια εκδίκαση μισθωμάτων. Ο φοβισμένος παράγοντας μιας ποινικής δίκης θα το κάνει πιστεύετε ελεύθερα ή θα λουφάξει στο ευαγγέλιο, μπροστά στο φόβο να εκνευρίσει έναν θεούσο/α, που ενδεχομένως θα κάθεται στην έδρα;

Δεν θα σταματήσω λοιπόν να σκέφτομαι, οτι είναι ρεζίλι για μια χώρα που παριστάνει την ευρωπαϊκή, να ναυλώνει αεροσκάφος για να φέρει το φως του “αγίου αναπτήρα”, από μια σπηλιά όπου έχουν “σφαχτεί” κυριολεκτικά στο ξύλο κάτι γραφικοί και φανατικοί παπάδες - με την υπερηφάνεια μάλιστα να ξεχειλίζει στους ελληνορθόδοξους, οτι έχουν καταφέρει να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία. Και που βγαίνουν αμέσως μετά, με το διονυσιασμό του τριτοκοσμικού φανατικού να επιδείξουν το “θαύμα” τους, χωρίς καμία ευλάβεια ή εσωτερικότητα - η γλώσσα του σώματος λέει πολλά.

Κι αυτό που θα περίμενα (θα απαιτούσα είναι η σωστή λέξη), από μια προοδευτική κυβέρνηση, είναι να κάνει τη ρήξη και να στείλει το λογαριασμό στην εκκλησία - να την διευκολύνει μάλιστα κιόλας, παρέχοντας μέσα, για να υπηρετήσει το δόγμα της. Αλλά χωρίς κόστος (σε εποχές λιτότητας), υφυπουργό Εξωτερικών και “τιμές αρχηγού κράτους”.

Κάποτε, όπως και η διάχυτη κουτοπονηριά, κι αυτό πρέπει να τελειώσει. Αλλά τι λέω, έχουμε τώρα την πολυτέλεια να τα βάζουμε με την κοινωνική υποκρισία και την καθυστέρηση του (αναρωτιέμαι αν θα μπορούσε να μετρηθεί) 40, 50, 60 ή 70%; Μόνο που με τούτα και με κείνα, ποτέ δεν θα την έχουμε - την “πολυτέλεια”...






Η γελοιογραφία του Ανδρέα Πετρουλάκη είναι δανεική (ως συνήθως) από το blog του John Black και τα εξώφυλλα είναι από τα www.livanis.gr και www.amazon.com

To post συνοδεύεται από το "Jesus To A Child" του Βρετανού, ελληνοκυπριακής καταγωγής, George Michael, στο ωριμότερο - κατά την άποψη μου - άλμπουμ της καριέρας του.