Και συ λαέ βασανισμένε...

Προχθές το βράδυ, τυχαία, το μενού στο DVD είχε Βάιντα - το “Κατύν”. Πάντοτε με ενδιέφερε αυτό το φρικτό ιστορικό γεγονός, που τόσης προπαγάνδας (εκατέρωθεν) αντικείμενο αποτέλεσε.


Σε συντομία τα περιστατικά, όπως τα παρουσιάζει ο διάσημος Πολωνός σκηνοθέτης, που έχασε και ο ίδιος τον πατέρα του εκεί: Η Πολωνία, ήδη διαμελισμένη από το 1939, μετά τη συμφωνία Μολότωφ-Ρίμπεντροπ και με την αγαστή συνεργασία Γερμανών και Σοβιετικών, βρίσκεται στερημένη από την πολιτική, στρατιωτική και πνευματική της ηγεσία, καθώς οι Ναζί στέλνουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης καθηγητές και διανοούμενους, ενώ οι Σοβιετικοί έχουν συλλάβει αιχμαλώτους χιλιάδες αξιωματικούς, που (με την παράδοση που έχει η χώρα) αποτελούν ταυτοχρόνως και την ελίτ, τον πολλά υποσχόμενο και καλοσπουδασμένο “ανθό” της Πολωνίας.

Οι Σοβιετικοί, που δεν έχουν υπογράψει τη Συνθήκη της Γενεύης, κρατούν για κάποιο διάστημα αιχμαλώτους του Πολωνούς, τους φέρονται καλά, αλλά στη συνέχεια, την άνοιξη του 1940 υλοποιούν, δια των μυστικών υπηρεσιών του Στάλιν, ένα φρικτό σχέδιο σφαγής: Εκτελούν συνολικά 22 χιλιάδες Πολωνούς αιχμαλώτους, με μια σφαίρα στο κεφάλι, σε σφαγεία και μπροστά από ομαδικούς τάφους, που βρίσκονται (κατά κύριο λόγο) στο δάσος του Κατύν, κοντά στο Σμολένσκ, σε ρωσικό έδαφος.

Αργότερα, όταν οι Ναζί στρέφονται κατά της Σοβιετικής Ένωσης, εκμεταλλεύονται την ανακάλυψη των ομαδικών τάφων και προπαγανδίζουν σε όλο τον κατεχόμενο από αυτούς κόσμο (υπήρχαν αφίσες και στην Αθήνα για το “Μακάβριο Δάσος του Κατύν”, όπως θυμούνται οι παλαιότεροι) την “φρικωδία των μπολσεβίκων”. Αντιστοίχως, το σταλινικό καθεστώς αρνείται το μακελειό και προπαγανδίζει οτι το έκαναν οι Ναζί, λίγο αργότερα, το φθινόπωρο του 1941, όταν είχαν καταλάβει τα συγκεκριμένα εδάφη. Ακόμα και σήμερα, υπάρχουν κομμουνιστές αρνητές της σφαγής - και φυσικά (οποία έκπληξις) και το εδώ ΚΚΕ, που δια πύρινων άρθρων κορυφαίων στελεχών του κατακεραυνώνει τη “δυτική προπαγάνδα που υιοθέτησε την εκδοχή των Ναζί, παρά τις περί του αντιθέτου αποδείξεις” - και βεβαίως και την ταινία του Βάιντα...


Την επόμενη μέρα, το μεσημέρι, με έντονες τις σκληρές εικόνες ενός πολύ δυνατού έργου στο μυαλό, έρχεται η είδηση: Πηγαίνοντας να αποτίσουν φόρο τιμής στα θύματα του Κατύν, πάνω από 90 Πολωνοί αξιωματούχοι, με επικεφαλής τον Πρόεδρο της χώρας, σκοτώνονται, όταν το αεροπλάνο τους συντρίβεται κοντά στο Σμολένσκ...

Ήδη κάποιοι αποκαλούν την τραγωδία ένα “νέο Κατύν” - χαρακτηρισμός, που αν και ίσως υπερβολικός, αντανακλά την ανατροπή στα πολιτικά πράγματα της χώρας, που βρίσκεται ενώπιον της πρόκλησης να αντικαστήσει άμεσα τα ηγετικά στελέχη της πολιτικής και θεσμικής ζωής. Επίσης, εκφράζει και τα πληγωμένα αντανακλαστικά ενός λαού, που εκλαμβάνει το χτύπημα της μοίρας, σαν τη συνέχεια των όσων έχει υποφέρει στη διάρκεια της ιστορίας από τους γειτονικούς, ισχυρούς λαούς και τα ολοκληρωτικά τους καθεστώτα.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, οτι όπως συνάγεται, ο πιλότος του αεροσκάφους επέμενε να προσγειωθεί στο Σμόλενσκ, καθώς ο εκλιπών πρόεδρος, λόγω της διάχυτης καχυποψίας και των κακών διπλωματικών σχέσεων, είτε θεώρησε οτι δεχόταν κάποιο "διπλωματικό καψώνι", είτε απλώς δεν επιθυμούσε για λόγους γοήτρου να προσγειωθεί ούτε στην πρωτεύουσα της Ρωσίας, αλλά ούτε στο Μίνσκ, πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, όπως υπεδείχθη από τους Ρώσους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας.


Πέρα από το πένθος και το δέος μπροστά στην απώλεια τόσων ανθρώπινων ζωών, που μάλιστα εκφράζουν οι περισσότεροι και τη δημοκρατική επιλογή ενός λαού, σε πολιτικό επίπεδο δεν μπορεί παρά να κάνει κανείς μερικές παρατηρήσεις:

-- Ο Λεχ Καζίνσκυ δεν ήταν κανένα παράδειγμα πολιτικού, στο οποίο μπορούσε να προσβλέπει κανείς: Υπερσυντηρητικός μέχρι ακραίων ομοφοβικών θέσεων, ακραίος ευρωσκεπτικιστής και εθνικιστής, που με τη συνήθη κουτοπονηριά των ιδεών αυτών εκβίαζε με βέτο για το ευρω-σύνταγμα, με το επιχείρημα οτι “η Πολωνία θα έπρεπε να έχει περισσότερους ψήφους, διότι αν δεν είχε υποστεί τις απώλειες στον πόλεμο, οι Πολωνοί θα ήταν πληθυσμιακά περισσότεροι” (!), απηνής διώκτης των κομμουνιστών που ήταν στο δημόσιο τομέα - επιχείρησε να εφαρμόσει νόμο εναντίον τους, ο οποίος κατέπεσε στα δικαστήρια. Δεν είναι τυχαίο οτι οι πρώτοι που έσπευσαν να κάνουν την αγιογραφία του ήταν οι αμφιλεγόμενοι ηγέτες γειτονικών χωρών, στα όρια της ακροδεξιάς, όπως ο ιδιόμορφος ευρω-σκεπτικιστής Βάτσλαβ Κλάους της Τσεχίας και ο ανεκδιήγητος Μιχαήλ Σαακασβίλι της Γεωργίας.

-- Αναρριχήθηκε στην εξουσία ταυτόχρονα με τον δίδυμο αδελφό του Γιάροσλαβ και σε μια απολύτως απαράδεκτη επίδειξη οικογενειοκρατίας κατέλαβαν για ένα διάστημα ταυτόχρονα τα ύπατα αξιώματα της χώρας, ώσπου ο δεύτερος να αντικατασταθεί στην πρωθυπουργία από τον μετριοπαθέστερο (!) δεξιό Ντόναλντ Τουσκ. Τώρα, εκφράζονται φόβοι, οτι ο ακόμα πιο σκληροπυρηνικός αδελφός θα επανέλθει δριμύτερος στην πολιτική σκηνή της χώρας, μετά το δυστύχημα.

-- Ο πολωνικός λαός, έχοντας υποφέρει πολλά από την πρόσφατη και μακρόχρονη καταπίεση του σοβιετικού καθεστώτος, αλλά και με δική του προφανή ευθύνη, έχει στραφεί (όπως σχεδόν όλοι οι λαοί της ανατολικής Ευρώπης) προς μια ακραία και φοβική υπερσυντηρητική πολιτική πρόσδεσης στο άρμα της Ουάσινγκτον (οι προαναφερθέντες ήταν όλοι υποστηρικτές της ακραίας πολιτικής γελοιότητας του Τζωρτζ Μπους), αναδεικνύοντας ηγέτες αντίστοιχης ποιότητας και απαιτώντας “πυραυλικές ομπρέλες προστασίας” από τους Ρώσους. Σαμποτάρουν δε εκ των έσω την ουσιαστική ευρωπαϊκή προοπτική, καθώς συγκροτούν ένα μπλοκ μαζί με τη Βρετανία, που σε κρίσιμα θέματα δεν διστάζει να συμπεριφέρεται γεωστρατηγικά, σαν το “καλύτερο παιδί του ΝΑΤΟ”, αφαιρώντας από την Ευρώπη, με κάθε ευκαιρία, τα μικρά αλλά σημαντικά βήματα, προς την αυτονόμηση και την ισχυροποίηση της.

Οι επιπτώσεις στην πολιτική ζωή της Πολωνίας είναι προς το παρόν άγνωστες. Συνήθως, τα βίαια γεγονότα, ακόμα κι αν είναι ατυχήματα (φορτισμένα όμως στη συνείδηση των λαών) οδηγούν σε χειρότερη τροπή τα πράγματα. Το ζητούμενο είναι πάντως, 21 χρόνια μετά την πτώση του τείχους, οι βασανισμένοι λαοί της ανατολικής Ευρώπης, όπως ο πολωνικός, να βρουν το δρόμο προς μια προοδευτική ευρωπαϊκή νηφαλιότητα, ανάμεσα στα άκρα, που σαν συμπληγάδες χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη πολιτική τους ιστορία...






"Επί του πιεστηρίου": Θρίαμβος της δεξιάς/ακροδεξιάς στον πρώτο γύρο των εκλογών στην Ουγγαρία.

Οι φωτό είναι από τα www.wajda.pl, http://static.guim.co.uk, www.gover.pl και το εξώφυλλο από το http://i48.tinypic.com

Το post συνοδεύεται από το "Riders On The Storm/Pink Solidism" του Ούγγρου Yonderboi.