"Mind the gap"

Φέτος ο ηλεκτρικός έχει μπει για τα καλά στη ζωή μου. Είτε γιατί τον χρησιμοποιώ όλο και πιο συχνά για να πάω στη δουλειά μου, είτε λόγω της Κούνεβα, με αφορά όλο και περισσότερο.

Τον τελευταίο καιρό έχουν κλείσει (λόγω έργων) το σταθμό που με βολεύει, το Θησείο – αλλά εγώ επιμένω. Άλλωστε το Μοναστηράκι είναι πολύ κοντά. Εκεί (επειδή ο σταθμός έχει κυρτές και όχι ευθείες αποβάθρες) ακούω συνέχεια αυτή τη φράση: “Mind the gap between the train and the platform”. Το επαναλαμβάνει μονότονα από τα μεγάφωνα μια (ωραία ομολογουμένως) φωνή, με αυτά τα “φτιαχτά” οξφορδιανά αγγλικά – αυτά που δεν πείθουν ποτέ οτι είναι “native”, παρά την προσπάθεια.

(Επιτρέψτε μου μια παρένθεση, μια και σ' όλη μου την επαγγελματική ζωή – ραδιόφωνο και τηλεόραση - ασχολούμαι με τις εκφωνήσεις: Είμαστε μια καταπληκτική χώρα σε αυτά τα θέματα. Ή θα έχουμε ακόμα, εν έτει 2009, απίστευτα “γκρικ σουβλάκι” εκφωνήσεις, π.χ. στον ΟΤΕ “δε νάμπερρρ γιου χαβ ντάιαλντ νταζ νοτ εξίστττ” - ή που θα καταφεύγουμε στην απόλυτη εκζήτηση. Τη μέση οδό, που θα ακολουθούσε οποιοσδήποτε επαγγελματίας στη διαφήμιση ή στα αξιοπρεπή μέσα επικοινωνίας, δεν την πετυχαίνουμε...)


Είμαστε μια χώρα “μεταξύ συρμού και αποβάθρας”. Τα τελευταία χρόνια τουλάχιστον, έχω την αίσθηση οτι έχουμε κατέβει από το τρένο και κοιτάμε τα επόμενα που περνούν, με το ένα πόδι σηκωμένο – και μετέωρο. Να μπούμε ή να μη μπούμε; Κι όσο καθόμαστε στην αποβάθρα, τόσο το πληρώνουμε – τόσο πιο πολύ βυθίζεται το έδαφος, τόσο πιο αραιά έρχονται τα τρένα...

7 Μαρτίου 2009, συμπληρώθηκαν ακριβώς πέντε χρόνια από την ανάληψη της εξουσίας από τη ΝΔ. Ο απολογισμός είναι καταστροφικός από κάθε άποψη:

-- Σε επίπεδο καταρράκωσης των θεσμών (παρεμβάσεις στη δικαιοσύνη, “ευνουχισμός” των Ανεξάρτητων Αρχών, “παιχνίδια” και “νοθείες” με την αναθεώρηση του συντάγματος).

-- Σε επίπεδο χειρισμών στην εξωτερική πολιτική και την οικονομία (Ελλάδα πολύ πιο αδύναμη και πολύ λιγότερο “σεβαστή” σε διπλωματικό και οικονομικό επίπεδο – με τα “εθνικά” θέματα σε πολύ χειρότερη μοίρα απ' οτι πριν από 5 χρόνια και όλους τους δείκτες της οικονομίας καταβαραθρωμένους).

-- Σε επίπεδο “αντιστροφής” της ηθικής (σκάνδαλα αντί για “επανίδρυση κράτους”, και νέοι “νταβατζήδες” αντί του περιορισμού των παλαιών).

-- Σε επίπεδο πλήρους ανικανότητας στην αποτροπή ή στη διαχείριση κρίσεων, με όλα τους τομείς (ακόμα και τους “προνομιακούς” για ένα δεξιό κόμμα, όπως η ασφάλεια) να βρίσκονται σε πολύ χειρότερη μοίρα – και τις κοινωνικές αντιθέσεις σε “σημείο βρασμού”.

-- Σε επίπεδο εν τέλει πλήρους αντιστροφής της πραγματικότητας, με την καταρράκωση των εννοιών και των λέξεων – ότι πιο επικίνδυνο για το δημόσιο λόγο σε μια χώρα: Η “μεταρρύθμιση” υποδηλώνει το άτεχνο πλιάτσικο, το “μαχαίρι στο κόκκαλο” δεν είναι παρά το κουκούλωμα, η “συναίνεση” είναι απλώς η υπαγόρευση των δημοσκοπήσεων, η “υπευθυνότητα” δεν είναι παρά η πρόσκληση για μοίρασμα των ευθυνών. Είναι τόσο αποκαρδιωτικό να ακούς (ακόμα!) τον πρωθυπουργό να υποστηρίζει οτι για την ακρίβεια, την ανεργία και τη δεινή οικονομική θέση της χώρας ευθύνεται το έλλειμμα που κληρονόμησε από το ΠΑΣΟΚ – το οποίο η κυβέρνηση του αύξησε κατά 42%, μέσα σε λίγα χρόνια.

-- Σε επίπεδο (πάνω απ' όλα) πλήρους απουσίας οράματος, σχεδίου και κυρίως ελπίδας. Με την έννοια της πολιτικής ευθύνης πλήρως κατεστραμμένη, μ' ένα κράτος αποχαυνωμένο, παραλυμένο, ξεχαρβαλωμένο – πιο διογκωμένο και διεφθαρμένο από ποτέ, να μη μπορεί να παρέμβει ουσιαστικά πουθενά (αντίθετα να ενισχύει) την “ασχήμια της ζωής μας”...

Ακούω από το Σεπτέμβριο, που άρχισε η κατηφόρα (με εκείνη την “αυτοκτονική” εμφάνιση στη ΔΕΘ) οτι ο Καραμανλής θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές, με την πρώτη ευκαιρία ανάκαμψης στις μετρήσεις. Μόνο που μια το Βατοπέδι, δυο η οικονομική κρίση – η ανάκαμψη δεν έρχεται. Θεωρώ από την αρχή εντελώς παράλογο το σενάριο που ακούγεται οτι θα κάνει εκλογές (παρά την υστέρηση στην πρόθεση ψήφου) και θα παραδώσει την εξουσία, ώστε να χάσει με μικρή διαφορά – και να “εγκλωβίσει” τον αντίπαλο σε μια “σύντομη παρένθεση”.

Η θεωρία της “παρένθεσης” (που είχε εφαρμογή μόνο επί Μητσοτάκη και Σαμαρά) δεν επαναλαμβάνεται εύκολα – το έδειξε άλλωστε η επιμονή του ελληνικού λαού (και στην ουσία η “εσωστρέφεια” του προοδευτικού τμήματος του εκλογικού σώματος) να αναδείξει και πάλι ΝΔ στην κυβέρνηση, παρά το “ολοκαύτωμα” των πυρκαγιών του 2007. Χωρίς να αποκλείεται το απρόοπτο γεγονός, η οικονομική κατάρρευση ή η “ηρωική έξοδος” με την αυθεντική ή στημένη ανταρσία κάποιων κυβερνητικών βουλευτών – η πιθανότητα πρόωρων εκλογών (που άλλωστε δεν τις θέλει ούτε η πλειοψηφία ούτε η αγορά, εν μέσω κρίσης) παραμένει “χλωμή”. Οι προσδοκίες του κυβερνητικού στρατοπέδου εστιάζονται τώρα στην ήττα με μικρή διαφορά στις ευρωεκλογές, που θεωρείται “διαχειρίσιμη” - και μετά “βλέπουμε”...


Όλα δείχνουν οτι η επόμενη αναμέτρηση για τη βουλή θα φέρει εναλλαγή στην εξουσία – με ποιες ακριβώς αναλογίες είναι δύσκολο να πει κανείς. Ο Γιώργος Παπανδρέου παρουσίασε πρόσφατα τους "πέντε εθνικούς στόχους” του ΠΑΣΟΚ για την Ελλάδα – και μόλις πριν από λίγες μέρες το πρόγραμμα για την “Πράσινη Ανάπτυξη”, τον ένα εξ αυτών, σ' ένα καλόγουστο βιβλιαράκι από ανακυκλωμένο χαρτί. Πολλές από τις “ελάχιστες προσδοκίες” που θα είχε κανείς από την πολιτική ηγεσία της χώρας, όπως η σωστή αντίληψη και η ενίσχυση της τεχνολογίας, της περιβαλλοντικής πολιτικής και της σύγχρονης διαχείρισης πόρων και δυναμικού για παιδεία, πολιτισμό και μια άλλου είδους ανάπτυξη φαίνεται οτι περιλαμβάνονται στο σκεπτικό (τουλάχιστον) του επιτελείου της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Δεν ανήκω σε αυτούς που αποδέχονται οτι “θα φύγουν οι άχρηστοι και θα έρθουν οι ανίκανοι” - αντιθέτως θεωρώ το σύνθημα “πολύ βολικό” για αυτούς που μηδενίζουν, όχι μόνο από κυνισμό, αλλά ακριβώς επειδή θέλουν να ελέγχουν. Θεωρώ τον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο τον μόνο που μπορεί να επαναφέρει μια ελπιδοφόρα προοπτική (για οποιαδήποτε χώρα), την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ σύγχρονη και καλών προθέσεων και τα στελέχη πιο ικανά από το μέσο όρο (και κυρίως από τον αντίπαλο χώρο της ΝΔ) – αν και αρκετά από αυτά θα πρέπει να αποδείξουν οτι δεν έχουν σχέση με τη διαφθορά ή/και τον λαϊκισμό.

Αυτό που φοβάμαι όμως είναι οτι “όλα αυτά” δεν αρκούν πλέον. Για να βγει η χώρα από αυτή την πολύπλευρη (ολότελα δική της) κρίση - που προηγείται του διεθνούς “κραχ” - θα χρειαστούν πολλά παραπάνω. Μετά τα γεγονότα του Δεκέμβρη και την (ορατή) απειλή διάρρηξης του κοινωνικού ιστού από την οικονομική κρίση (και την εξαθλίωση που αυτή θα φέρει σε κομμάτια της κοινωνίας), η συνταγή θέλει “υπερπροσπάθεια”. Στην οποία, όπως φαίνεται η “κολλημένη” αριστερά μας δεν θα συνεισφέρει – εκτός αν ο αέρας των αποτελεσμάτων στις αρχαιρεσίες των πανεπιστημιακών αλλάξει τον προσανατολισμό της ορθόδοξης αριστεράς ή της εκ του Περισσού προερχόμενης πλειοψηφίας του Συνασπισμού...


Αν δεν υπάρξει δέσμη ριζικών προτάσεων που θα αγγίξουν νοοτροπίες, θα “επαναφέρουν” θεσμούς, θα “διορθώσουν” καθημερινότητα, θα αναιρέσουν “ατιμωρησία”, θα ανατρέψουν πρόσωπα και αισθητική, θα ανεβάσουν το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου και της πολιτικής ζωής, με “κατακόρυφη” αύξηση της σοβαρότητας και της κοινής λογικής και παράλληλη εξαφάνιση της κουτοπονηριάς – δίνοντας εν τέλει κάποια δόση ελπίδας για την προοπτική αυτής της κοινωνίας, τότε είναι πολύ πιθανό να “κατρακυλήσουμε” κι άλλο προς τα πίσω. Γιατί το οπισθοδρομικό κομμάτι της κοινωνίας, που αντικατοπτρίζει συμφέροντα και μικροαστικούς φόβους είναι έτοιμο να αξιοποιήσει ή να “πέσει στην παγίδα” του φόβου και της ανασφάλειας, που δημιουργεί μια κρίση. Και που ήδη καλλιεργεί, μέσα στην απελπισμένη κουτοπονηριά της, η κυβερνητική παράταξη...

Αν για τον Καραμανλή το πιο επίκαιρο σύνθημα είναι το “Mind the G.A.P.”, για τον ίδιο τον Γιώργο Παπανδρέου ο κίνδυνος είναι να μην μπορέσει να ανταποκριθεί στο χάσμα μεταξύ πολιτικής και κοινωνίας...



Έμπνευση γι αυτό το post έδωσε το τρίτο βιβλίο της φίλης Έλενα Μαρούτσου “Μεταξύ συρμού και αποβάθρας”. Αντιγράφω ένα απόσπασμα: “Η κατάσταση έχει ως εξής: Η γιαγιά μου η Μιχαλίνα δεν αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα γιαγιάς. Όταν κάποιος ακούει τη λέξη “γιαγιά”, δεν είναι η δική μου γιαγιά που καταφθάνει στο νου του. Είναι πιθανότερο η δική μου γιαγιά να καταφθάσει στο άκουσμα της λέξης “Καραϊσκάκης”. Είναι εξίσου πιθανό, αν μαζί με τη γιαγιά καταφθάσει κι ο ίδιος ο Καραϊσκάκης, η γιαγιά μου να του δώσει μια να πάει από 'κει που 'ρθε...”

Με μια “σουρρεαλιστική” γραφή, που παίζει με τους πίνακες του Magritte (που περιέχονται στην έκδοση) και μου θύμισε το “Να καθαρίσουμε τους κακομούτσουνους” του Boris Vian, η Έλενα περιγράφει μια ψυχή (δική μας, κοντινή, σα φίλη μας) που βρίσκεται μετέωρη – μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, “μεταξύ συρμού και αποβάθρας”.



Οι φωτό είναι από τα http://www.psych.usyd.edu.au, http://media.comicmix.com, http://www.nku.edu, http://www.kastaniotis.com/

Το μοναδικό προεκλογικό τηλοπτικό σποτ του ΠΑΣΟΚ που θυμάμαι να μου είχε αρέσει συνοδευόταν από αυτό το υπέροχο κομμάτι, το "Fear And Love" των Βρετανών Morcheeba, ένα από τα αγαπημένα μoυ συγκροτήματα στα nineties. Ίσως ακριβώς λόγω του τραγουδιού, που αποτελεί μέρος του κορυφαίου, δεύτερου άλμπουμ τους "The Big Calm"...