Soul Kitchen (To lumbago του Έλληνα)

Δεν χάρηκα που χτύπησαν έτσι βίαια τον Μπερλουσκόνι - αν και δεν τον λυπήθηκα επίσης. Είμαι απολύτως κατά της βίας, αλλά είμαι και της άποψης οτι “όποιος μπλέκει με τα πίτουρα, τον τρώνε οι κότες”. Όταν είσαι ένας μαφιόζος καταστροφέας της δημοκρατίας, κινδυνεύεις να πληρωθείς με το ίδιο νόμισμα - με την ίδια λογική που μπορείς να βρεθείς νεκρός από σφαίρες αστυνομικών, αν πηγαίνεις και μπλέκεις (κρατώντας όπλο) σε πιστολίδι μαζί τους. Η βία είναι πάντως καταδικαστέα σε κάθε περίπτωση - και για έναν ακόμα λόγο: Κάνει ήρωα και συμπαθή αυτόν που την υφίσταται, στα μάτια του αφελούς κοινού - κι έτσι ο θύτης γίνεται θύμα.

Προτιμώ την αντίληψη που διαπνέει το “Soul Kitchen”, την εξαιρετική ταινία του τουρκικής καταγωγής Γερμανού Fatih Akin, με πρωταγωνιστή τον καλύτερο του φίλο, που είναι ελληνικής καταγωγής (είχε και στην πραγματική του ζωή ένα τέτοιο εστιατόριο) και λέγεται Αδάμ Μπουσδούκος: Ακόμα και αυτόν που σου έκανε κακό, δεν έχει νόημα να τον μισείς. Άσε τη ζωή να τακτοποιήσει μόνη της, χωρίς εκδίκηση...


Η πολυπολιτισμική κοινωνία του Αμβούργου είναι το σκηνικό γι αυτή την εξαιρετική, ανθρώπινη κωμωδία. Είχα καιρό να ενθουσιαστώ έτσι, από το Gran Torino του Clint Eastwood - αλλά ενώ εκεί υπήρχε, εκτός από τους μετανάστες, (ως αναγνωρίσιμο κοινό στοιχείο) μόνο το φετίχ για το αυτοκίνητο, εδώ υπήρχε και το επιπλέον στοιχείο της πολιτισμικής (αλλά και της μουσικής) ταύτισης. Το εκρηκτικό sountrack περιλαμβάνει από ήχους της Ανατολής και Φραγκοσυριανή (έξοχη η ρεμπέτικη πλευρά και το αστείρευτο κέφι των Locomondo, γνωστά σε όσους τους έχουν παρακολουθήσει ακόμα και σε έρημες παραλίες της Σαντορίνης) ως αυτό που υπονοεί ο τίτλος και η όλη αισθητική της ταινίας: soul αριστουργήματα. Το ίδιο εκρηκτικό είναι το χιούμορ, η θηλυκότητα των πρωταγωνιστριών (σερβιτόρας και φυσιοθεραπεύτριας), αλλά και ο αυτοσαρκασμός του σκηνοθέτη για την τουρκική αισθητική, όταν ο πρωταγωνιστής Zinos Kazantzakis καταφέυγει στην τελευταία του λύση, έναν παραδοσιακό βαρβάτο Τούρκο χειροπράκτη...

Το σκηνικό για τη σημερινή πολιτική επικαιρότητα ήταν το πολυπολιτισμικό ιστορικό κέντρο της Αθήνας, το οποίο επισκέφθηκαν ο Πρωθυπουργός και ο Αρχιεπίσκοπος, σε μια σπάνια σύμπνοια προοδευτικής σοβαρότητας, για να δουν ιδίοις όμμασι τη ντροπιαστική για όλους μας εικόνα των αστέγων, τοξικομανών και μεταναστών, που συνωθούνται για μια στάλα επιβίωσης - και ίσως και αξιοπρέπειας. Για τον Αρχιεπίσκοπο (που επίμονα προσπαθεί να σπάσει τη βεβαιότητα οτι ένας κορυφαίος εκπρόσωπος της εκκλησίας δεν μπορεί παρά να είναι φορέας συντηρητισμού, μισαλλοδοξίας, στενομυαλιάς, διαφθοράς και υποκρισίας) δεν ήταν η πρώτη φορά. Για Έλληνα πρωθυπουργό όμως ήταν - σε πλήρη αντίστιξη με την πολιτεία του προακτόχου του, που όπως επιβεβαιώνεται από ανώνυμη πηγή όντως έπαιζε πολύ playstation, απομονωμένος μεταξύ Ραφήνας και δυο-τριών ραντεβού της εβδομάδα στο Μαξίμου. Βεβαίως, το εν λόγω πρώην κυβερνητικό στέλεχος καταρρίπτει αμέσως, στο ίδιο ρεπορτάζ των Times, την αξιοπιστία του - καθώς χαρακτηρίζει την παρούσα κυβέρνηση “a bunch of amateurs”. Είναι δύσκολο να δεχθείς από μέλος της προηγούμενης κυβέρνησης να χαρακτηρίζει οποιονδήποτε άλλον “ερασιτέχνη” - στον ίδιο βαθμό που είναι αδύνατο να δεχθείς από οποιονδήποτε οικονομολόγο (συμπεριλαμβανομένου και κάποιου Αλογογκούφη), που θέλει να λέγεται σοβαρός, να ασκεί κριτική στην σημερινή οικονομική πολιτική, όταν πριν από ένα χρόνο υποστήριζε με πάθος οτι τα πράγματα έβαιναν καλώς στην οικονομία...


Στην ευφυέστερη ίσως επικοινωνιακή κίνηση της πρωθυπουργίας του μέχρι τώρα (αφοπλίζοντας την ακροδεξιά στενομυαλιά), ο Γιώργος Παπανδρέου κάλεσε τον Αρχιεπίσκοπο και στο υπουργικό συμβούλιο , όπου αποφασίστηκε να προωθηθεί προς τη Βουλή το νομοσχέδιο για την παροχή (επιτέλους) ταυτότητας στους μετανάστες δεύτερης γενιάς, παιδιά νόμιμων μεταναστών μόνιμα διαμενόντων, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα - και μέχρι τώρα ήταν, σε μια παγκόσμια αποκλειστικότητα εθνικιστικής πρωτοτυπίας, εγκλωβισμένοι σε αυτή τη χώρα, χωρίς να είναι ούτε πολίτες της, αλλά ούτε και πολίτες της χώρας προέλευσης των γονιών του, καθώς δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν σε αυτή (ή σε οποιαδήποτε άλλη), αφού δεν είχαν χαρτιά. Απομένει να συγκεκριμενοποιηθεί και ποιές ακόμα κατηγορίες θα δικαιούνται την ελληνική ιθαγένεια - και υπό ποιές προϋποθέσεις.
Αυτό είναι το πρώτο νομοσχέδιο πάντως, μαζί με τον εκλογικό νόμο (ο οποίος επιτέλους θα περιορίσει τον βουλευτή-πολιτευτή που ξοδεύει εκατομμύρια “διαπλεκόμενα” ευρώ και εξαντλεί την πολιτική του δραστηριότητα σε “γάμους-βαφτίσεις-χαιρετούρες”), που γυρίζουν πραγματικά μια νέα σελίδα εκσυγχρονισμού για την Ελλάδα - εφόσον φυσικά συνεχιστεί μια σοβαρή και συνεπής προοδευτική πορεία.

Δουλειά της αντιπολίτευσης φυσικά είναι να ασκεί κριτική στην κυβέρνηση. Είναι ωστόσο απογοητευτικό το πόσο - όλο και περισσότερο - διαπνέεται από έναν αγκυλωμένο λόγο, που οδηγεί στην οπισθοδρόμηση. Και φυσικά δεν μπορεί να περιμένει κανείς να αντιληφθεί τη γελοιότητα της η λαϊκή δημαγωγική εκπροσώπηση της συντήρησης - αλλά θα ευχόταν κανείς μια λιγότερο κομπλεξική (μα τόσο οπισθοδρομική πιά;) αριστερά. Για να μη μιλήσουμε για τις αντιδράσεις των (τόσο πρόσφατα) κυβερνώντων στην οικονομία - και το πώς “ακυρώνεται η πολιτική(!!!) της ΝΔ στη μετανάστευση και στην οικονομία”...

Η υποκρισία στο δημόσιο λόγο έγινε εμφανής και για έναν άλλο λόγο, τις τελευταίες ημέρες. Όλοι αναλύθηκαν σε εκδηλώσεις θαυμασμού και (ως συνήθως) υπερβολής για το θάνατο ενός εκδότη - τον οποίον off the record θα συγκατέλεγαν στους “περίφημους του Μπαϊρακτάρη”, που “μονοπωλούσε” την πολιτιστική παιδεία. Προσωπικώς δεν γνώριζα τον Χρήστο Λαμπράκη - σίγουρα όμως ήμουν ευτυχής που ένας από τους ισχυρότερους ανθρώπους στην πολιτική ζωή της χώρας είχε αυτού του επιπέδου την καλλιέργεια. Ήταν κυριολεκτικά “η μύγα μεσα στο γάλα” - αν γνωρίζετε κάποιους άλλους από τους “ομολόγους” του στον εκδοτικό χώρο, που διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν τη μιντιακή μας χυδαιότητα. Κι όσο κι αν το επίπεδο της καλλιτεχνικής πρωτοτυπίας του Μεγάρου Μουσικής είχε αρχίσει να διολισθαίνει τα τελευταία χρόνια, η προσφορά του Λαμπράκη στην πολιτιστική αναβάθμιση της χώρας ήταν αδιαμφισβήτητη. Κρίμα πάντως, γιατί όπως έγραψε κι ένας συνάδελφος, ο ίδιος ο Λαμπράκης ήταν σε προσωπικό επίπεδο διακριτικός...


Όπως θα καταλάβατε ίσως, ο πρωταγωνιστής της “Κουζίνας της Ψυχής” έχει λουμπάγκο - κυριολεκτικά και μεταφορικά. Και τα δυό (ως παθών), μου τον έκαναν ιδιαίτερα συμπαθή, γιατί αντικατοπτρίζουν τα “χαρακτηριστικά της φυλής”: Συναισθηματική επιπολαιότητα, ρομαντική αφέλεια μέχρι βλακείας, καλόπιστες προθέσεις, διαρκής απορία για τη ζωή, εξάντληση δυνάμεων χωρίς αυτοσυγκράτηση, αυτοκαταστροφή χωρίς κανένα σχεδιασμό και αυτοσυντήρηση, αστείρευτο κουράγιο ακόμα κι όταν όλα έχουν χαθεί, ανεξάντλητη ευρηματικότητα που οδηγεί στην επιτυχία όταν δουλεύεις σοβαρά, ικανότητα να χρεωθείς μέχρι το λαιμό για να ξανακερδίσεις τα χαμένα...

Στην ταινία, η σωτηρία έρχεται στο τέλος γιατί τα κίνητρα είναι αγνά και καθαρά - και το χιούμορ αδιάλειπτο: Καλή συνταγή για τον καθένα από εμάς. Άγνωστο αν μπορεί μια χώρα να πορευτεί έτσι και να κερδίσει το σκληρό παιχνίδι της παγκόσμιας ζωής και ισορροπίας. Εκτός αν η νέα ταινία του σκηνοθέτη του “Στην Άκρη του Ουρανού” έχει να μας διδάξει, στη παρούσα συγκυρία, κάτι πολύ σημαντικό: Η εντιμότητα, η ειλικρίνεια και η σκληρή δουλειά είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ευζωία, όχι μόνο ενός μετανάστη, αλλά και μιας “χώρας-παρία”...


Υ.Γ. Πάρτε μια αισθητική γεύση από το trailer της ταινίας





To soundtrack της ταινίας θα μπορούσε να δώσει πολλές λύσεις, από τη soul και τη rock ως τη world music. Με οδήγησε όμως να σας παρουσιάσω την έννοια της soul επιροής στη jazz.

Έτσι, τo post συνοδεύεται από τη συνεργασία δύο Αμερικανών, κορυφαίων εκπροσώπων της soul jazz, του σαξοφωνίστα Eddie Harris και του πιανίστα Les McCann.


Οι φωτό είναι από τα www.damanjit.files.wordpress.com, www.auteurs_production.s3.amazonaws.com, www.screendaily.com και το εξώφυλλο από το www.amazon.com.